"Kumusta ang unang araw mo sa paaralan, Maria?" tanong sa akin ni Don Miguel nang makarating ako sa Hacienda Acosta.
"Mabuti naman po, Don Miguel. Maraming salamat po sa pagkakataong ibinigay ninyo sa akin para makapag-aral. Alam niyo po, sobrang saya ko. Ang sarap pala ng pakiramdam na nag-aaral," sagot ko sa kanya habang nakangiti.
Agad naman siyang napangiti habang nakikinig sa kwento ko.
"Magsikap ka sa pag-aaral, Maria. Alam kong malayo ang mararating mo balang araw," sabi niya.
"Opo, Don Miguel. Pagbubutihin ko po ang pag-aaral ko," sagot ko.
Pagkatapos ng usapan namin ni Don Miguel, dumiretso ako sa kwarto ko at inilagay ang bag ko sa kama.
Nagpalit ako ng damit at saka pumunta sa kusina para tulungan si Manang Tisay na magluto ng hapunan.
Habang kumakain kami kasama ang mga kasama ko sa bahay, bigla akong tumayo nang may isa sa kanila na hinampas ang mesa at sinamaan ako ng tingin bago magsalita.
"Iba talaga kapag nagpapalakas. Simula nang dumating ka sa Hacienda Acosta, lahat ng atensyon nila nasa'yo. Ano ba ang meron sa'yo, Maria?"
"Ano bang ibig mong sabihin, Natalie? Wala naman akong ginagawang masama," diretsong sagot ko.
"Tama na, Natalie. Nagseselos ka na naman. Dahil ba hindi ka pinapansin ni Senyorito Angelo?" singit ni Agnes, biglang sumulpot at sumingit sa usapan.
"Halos kami lahat dito ang tingin mo sa amin masama. Akala mo ba hindi ko alam na may gusto ka kay Senyorito Angelo?"
"Sino ba ang may gusto sa akin, Agnes?" tanong ni Senyorito Angelo, biglang sumulpot sa harapan namin. Nagkatinginan kaming lahat.
"Senyorito, bakit ka nandito? May kailangan ka ba sa amin?" tanong ko. Agad siyang tumingin sa akin, kumunot ang noo. Laking pagkagulat ko, hinawakan niya ang kamay ko at hinila palabas ng kusina.
"Senyorito, saan po tayo pupunta?" tanong ko habang sumusunod sa kanya.
"Nasaan ang mga libro mo at ang mga sulat mo sa eskwela ngayon? Gusto kong makita."
"Ha? Bakit po, Senyorito?" tanong ko.
"Basta, gawin mo na lang ang sinasabi ko." Mabilis akong umalis sa harap niya, kinuha ang bag ko sa kwarto, at ibinigay ito sa kanya.
"Ano po ang gagawin n'yo sa mga librong ito, Senyorito?" tanong ko. Hindi siya sumagot at patuloy lang na tinitignan ang mga sulat ko.
"Umupo ka," utos niya. Agad akong sumunod at umupo sa upuan.
"Hindi diyan; umupo ka sa tabi ko," tugon niya. Napakamot ako sa ulo, naguguluhan. Hindi ko maintindihan kung bakit siya galit na galit. "Dahil ba narinig niya ang sinabi ni Agnes kanina?" pabulong kong tanong sa sarili.
Mabilis niya akong tinuruan magbasa at magsulat, hanggang madalas kaming magkasama. Marami akong natutunan sa kanya.
Habang lumilipas ang mga taon, nakaupo ako ngayon sa ilalim ng puno dito sa paaralan, nagbabasa ng libro. Kailangan kong kabisaduhin ang lahat ng nababasa ko dahil malapit na ang pangalawang pagsusulit.
Agad akong tumayo mula sa aking upuan matapos kong basahin ang aking mga notes at bumalik sa loob ng silid-aralan.
"Maria, lumapit ka dito," sabi sa akin ng aking guro. Dali-dali akong lumapit sa kanya at nagsalita.
"Ano po 'yon, Ma'am?" tanong ko sa kanya tungkol sa nalalapit na paligsahan sa paaralan. "Ikaw ang napili kong ipasali sa entablado."
"Ha? Bakit po ako, Ma'am? Wala naman akong alam diyan," agad kong sagot.
"Maria, ito na ang pagkakataon mo para umakyat sa entablado at ipakita ang galing mo. Huwag mong sayangin ang pagkakataong ito na ibinigay sa'yo. Huwag ka munang umuwi mamaya. Kailangan mong pagsanayan ang lakad mo," sabi ng guro ko. Napahinga ako ng malalim at tumango na lang sa kanya.
Pagdating ko sa Hacienda Acosta, agad akong naglinis ng kusina at nagluto ng hapunan para sa amin.
"Agnes, pwede mo ba akong turuan kung paano magsuot ng takong?" sabi ko. Tiningnan niya ako nang diretso.
"Ha! Bakit? Ano bang gagawin mo sa mga 'yan, Labanos?"
"Eh," sabay kamot sa batok, "pinili ako ng teacher namin para mag-perform sa entablado, at sasali ako sa paligsahan ng paaralan."
"Aakyat ka sa entablado, anong gagawin mo doon, Labanos?" tanong niya.
"Parang ganoon na nga, Agnes," pageant contest daw, diretsong sagot ko.
Agad siyang ngumiti sa akin; mas mukhang excited pa siya kaysa sa akin. Parang siya pa ang lalakad sa entablado at magpapasikat.
Agad niya akong tinuruan kung paano maglakad ng naka-two-inch heels.
"Aray, aray," sabi ko, hawak-hawak ang paa ko matapos madapa.
"Ayos ka lang ba, Labanos?" direktang tanong ni Agnes. Tumango ako sa kanya bago sumagot.
"Ayos lang ako, Agnes. Huwag kang mag-alala," sabi ko habang minamasahe ang paa ko.
"Sigurado ka bang okay ka lang, Labanos?" nag-aalalang tanong ni Agnes.
"Oo, ayos lang ako," tugon ko.
"Agnes, Maria, tinawag tayo ni Don Miguel sa sala. May importante siyang sasabihin sa atin," diretsong sabi ni Manang Tisay sa amin.
"Manang Tisay, ano kaya ang gusto niyang sabihin sa atin ni Don Miguel?" nag-aalalang tanong ni Agnes.
"Ayos ka lang ba, Agnes?" diretsong tanong ko sa kanya.
"Natatakot ako, Labanos. Kapag tinawag tayo ni Don Miguel, isa lang ang ibig sabihin nun."
"Teka, bakit ka natatakot, Agnes? Tinawag lang naman tayo ni Don Miguel. Wala naman sigurong masama," sabi ko.
"Tama ka, Labanos. Walang masama doon. Alam ko na ang sasabihin niya sa atin. Babalik sila sa bahay na ito. Ang bahay na ito ay magiging isang imperyo, Labanos."
"Anong ibig mong sabihin, Agnes?" tanong ko sa kanya, naguguluhan.
"Donya Soledad, ang asawa ni Don Miguel, ay babalik sa Hacienda Acosta kasama ang kanyang anak, si Senyorito Crisanto," sagot ni Agnes.
"Ha?" bulalas ko.
"Oo, Labanos. Kailangan mong lumayo kay Don Miguel ngayon dahil sobrang selosa ng babaeng 'yon. Hindi siya pumipili, bata man o matanda, at sobrang malupit siya sa bahay na ito," dagdag niya.
Napatingin ako kay Agnes at nakita ang pag-aalala sa mukha niya. Mabilis kaming naglakad sa pasilyo ng bahay patungo sa sala, kung saan naghihintay sa amin si Don Miguel. Agad kong napansin ang mga kasama ko, na takot na takot.
"Mabuti at narito na kayong lahat. Babalik na ang aking asawa dito sa mga susunod na araw," diretsong sabi ni Don Miguel nang makarating kami sa sala. Nakaharap siya sa amin.
Isang tauhan niya ang mabilis na lumapit sa kanya at nagsabi,
"Don Miguel, tumawag si Don Badong mula sa kabilang linya. Sinabi niyang uuwi siya bukas kasama si Senyorito Tamir." Huminga nang malalim si Don Miguel at tila hindi masaya sa narinig niyang balita.
Matapos magsalita sa amin si Don Miguel, agad kaming umalis sa kanyang harapan at bumalik sa aming mga gawain.
"Labanos," tawag ni Agnes.
"Ano iyon, Agnes?" tugon ko, papalapit sa kanya.
"Kinakabahan ako kapag narito si Senyorito Tamir sa bahay."
"Ano ang ibig mong sabihin, Agnes?"
"Masama iyon; demonyo siya," prangka niyang sabi.
"Ano ba ang ibig mong sabihin, Agnes? Hindi ko maintindihan ang sinasabi mo. Paki-explain mo naman kung ano ang nangyayari sa'yo," diretso kong sabi.
"Labanos. Paano kung may gawin na naman si Senyorito Tamir sa akin?" sabi niya, hawak ang mga kamay ko. Tiningnan ko siya sa mata at nakita ko ang takot doon. Huminga ako ng malalim at nagsalita ulit.
"Ano ba talagang nangyari sa'yo, Agnes? Bakit takot na takot ka kay Senyorito Tamir?"
"Hindi mo siya kilala, Labanos. Mas masahol pa siya sa demonyo. Akala mo siya ay isang santo kapag siya ay nasa paligid ng mga tao," direktang sagot niya. Bigla akong nakaramdam ng takot nang marinig ko ang sinabi niya.
"May ginawa ba sa'yo si Senyorito Tamir, Agnes?" tanong ko. Napaiyak si Agnes habang kinakausap ako.
"Senyorito Tamir, Labanos, ni-rape ako. Not just once, but many times. Tuwing nandito siya, lagi siyang pumapasok sa kwarto ko tuwing hatinggabi."
"Ha?" gulat kong sagot.
"Bakit hindi mo sinabi kay Don Miguel?" diretso kong tanong sa kanya.
Sinubukan kong sabihin sa kanya, Labanos, pero nagbanta si Senyorito Tamir sa buhay ko kung malalaman ni Don Miguel. May mangyayaring masama kay Mama, at ayaw kong mangyari iyon sa kanila.
"Si Senyorito Angelo at Don Miguel lang ang mga disente sa bahay na ito, Labanos. Kaya mag-ingat ka kapag nasa paligid sila."