Kinabukasan, alas-dos ng madaling araw, nagising ako at agad na nagtungo sa kusina para magluto ng almusal. Pinakuluan ko ang tubig sa takure, at habang hinihintay kong maluto ang kanin at kumulo ang tubig, inayos ko ang mga gamit kong kakailanganin sa pag-aani at nilagay sa bag ko. Ilang sandali lang, may kumatok sa pinto.
"Labanos, gising ka na ba?" tawag ni Cassandra mula sa labas. Dali-dali akong tumayo at binuksan ang pinto para sa kanya.
"Handa na ba ang mga gamit mo, Labanos?" agad na tanong ni Cassandra.
"Oo, Cass, handa na. Hinihintay ko lang kumulo ang tubig at maluto ang kanin. Ilalagay ko na lang sa termos at doon na ako kakain."
"Sige, bilisan mo, Labanos. Malapit na dumating ang jeep para sunduin tayo sa baba. Baka maiwan ka," sabi ni Cassandra.
"Oo, Cass, salamat," sagot ko. Pagkatapos ng usapan namin, bumalik ako sa loob ng bahay at mabilis na inilagay ang mainit na kanin sa tupperware at ang mainit na tubig sa termos.
Kinuha ko ang bag ko sa mesa at dali-daling lumabas ng bahay para pumunta sa bahay ni Cassandra.
"Mabuti naman at nandito ka na, Labanos," sabi ni Aling Kapra nang makarating ako. Agad kaming bumaba sa bukid at nagtungo sa lugar na napagkasunduan nila.
Nakita ko ang dyip na nakaparada sa kalsada. Ito ang unang pagkakataon na sasakay ako ng dyip at aalis sa bukid.
Ayaw akong pababain ni Tiyang Susan sa bukid, at hindi ko alam kung bakit niya ako pinagbabawalan. Tiningnan ko ang mga kasama ko habang nagsisakay sila sa dyip.
"Labanos, ano pang hinihintay mo? Sumakay ka na; aalis na tayo. Medyo malayo pa ang pupuntahan natin," sabi ni Aling Kapra.
"Opo, Aling Kapra," mabilis kong sagot. Mabilis ang t***k ng puso ko dahil sa kaba.
"Ang putla mo, parang yelo ka. Ayos ka lang ba?" agad na tanong ni Cassandra. Tumingin ako sa kanya at sumagot,
"Ayos lang ako, Cass. Unang beses ko lang sumakay ng jeepney, medyo natatakot lang ako."
"Huwag kang matakot, Labanos. Minsan, kailangan mong bumaba ng bukid. May ipapakita ako sa'yo mamaya. Dadanan natin ang malaking simbahan sa bayan ng Isidro," sabi ni Cassandra.
Habang mabilis na tumatakbo ang jeep na sinasakyan namin, patuloy akong tumitingin sa paligid sa lahat ng nadaanan namin hanggang sa makarating kami sa bayan ng Isidro.
Agad na ipinakita sa akin ni Cassandra ang bawat lugar na dadaanan namin. Lumaki ang ngiti ko nang makita ko ang mga magagandang gusali na nadaanan namin at ang mga kahanga-hangang simbahan ng bayan ng Isidro.
"Cass, ang gaganda nila!" sabi ko, nakangiti ng malapad.
"See? Sabi ko na sa 'yo, ang ganda ng tanawin dito! Malapit na tayo."
Nang makarating kami sa patutunguhan, agad akong tumingin sa paligid.
"Ang dami nating aanihin dito, Cass. Hindi ata kaya natin maubos sa isang araw," sabi ko.
"Oo nga, Labanos. Dahil ilang ektarya ang taniman, maglalakad tayo hanggang sa pinakadulo ng pag-aani natin. Siguro isang linggo tayo dito," diretsong sagot niya.
"Paano niyo nakilala ang may-ari, Cass? Ang swerte natin na tayo ang napili niyang mag-ani ng mais."
"Ang pinsan ko, nagtatrabaho sa Hacienda Acosta. Sinabi niya sa amo niya na baka pwede tayong grupo ang mag-ani ng mais. Kaya pumayag sila."
Biglang nahinto ang usapan namin ni Cassandra nang tawagin kami ni Aling Kapra. Agad kaming lumapit sa kanya at nag-almusal bago magsimulang mag-ani ng mais. Pagkatapos kumain, agad kaming nagsimula sa pag-aani ng mais.
"Magpahinga muna kayo," sigaw ng lalaki. Nagkatinginan kami ni Cassandra at parehong ngumiti nang malapad.
"Tara na, Labanos. Itigil muna natin ang pag-aani. Narito na ang meryenda natin," sabi ni Cassandra.
Mabilis kaming tumakbo palabas ng mataas na damo at dumiretso sa malalaking puno.
"Magpahinga muna tayo dito, Cass," sabi ko.
Bigla kong napansin ang isang maliit na kahon ng karton na iniabot sa akin ni Aling Kapra.
"Kunin mo ito, Labanos."
"Ano ba 'to, Aling Kapra?" agad kong tanong sa kanya.
"Yan, meryenda, Labanos. Oh, eto, may Coke din," sagot niya.
"Baka mahal 'yan, Aling Kapra. Hindi ko kayang bayaran," sabi ko sa kanya. Mabilis akong lumingon sa mga kasama ko na tila nag-eenjoy sa kanilang pagkain.
"Ano ka ba, Labanos? Libre 'to, at hindi mo kailangang magbayad. Sige na, tanggapin mo ang burger," sabi ni Aling Kapra.
"Talaga bang libre 'yan, Aling Kapra?" tanong ko.
"Oo, sige na at kumain ka na para makapagsimula na tayo sa pag-aani ng mais," dagdag niya.
"Opo, Aling Kapra," mabilis kong sagot.
"Ang sarap ng burger na 'to, Cass!" sabi ko, puno pa ang bibig ko.
Mabilis kong kinuha ang 12 oz Coke at ininom ng diretso; dumiretso sa lalamunan ko. Ang sarap! Naisip ko, nakangiti.
Bigla akong napatigil nang makita kong papalapit sa amin ang isang lalaking nakasakay sa puting kabayo.
"Ang gwapo niya! Hindi pa ako nakakakita ng lalaking kasing gwapo niya. Parang natutulo na ang laway ko. At ang pula ng labi niya. Naglalagay din kaya siya ng pulang lipstick, gaya ni Ivy?" Naisip ko habang pinagmamasdan siya.
Medyo may edad na siya, siguro nasa 40s na, pero mukhang bata pa rin. Ngumiti siya sa akin nang makita niya ako.
Mabilis akong tumingin sa paligid, saka bumalik ang tingin ko sa kanya.
"Ayos ka lang ba, Labanos?" agad na tanong ni Cassandra sa akin.
"Oo naman, Cass," agad kong sagot.
"Sino ba siya, Cass? Ang gwapo niya, Cass, 'no?" bulong ko.
"Oh! Kinikilig ka, 'no? Namumula ka,"
"Tanong lang naman ako, kinikilig agad," sagot ko.
"Siya si Don Miguel Acosta, ang may-ari ng Hacienda," "Pero mag-ingat ka sa kanya, Labanos. Narinig kong babaero siya at maraming babae kahit matanda na. May tatlong anak, lahat lalaki; ang panganay siguro mga 28 na. Nagpupunta lang sila dito tuwing bakasyon."
Biglang natahimik kami ni Cassandra nang marinig namin ang boses ng isang lalaki na biglang sumingit sa usapan namin.
"Galing kay Don Miguel, Ms.," sabi niya.
"Para sa akin ho?" mabilis kong sagot.
"Nakita ka niya kanina; mukhang nasasarapan ka sa burger mo. Ano nga pala ang pangalan mo, Miss?" diretso niyang tanong. Tumingin muna ako kay Cassandra bago sumagot.
"Maria po."
Agad niyang ibinigay sa akin ang burger.
"Salamat," sabi ni Cassandra habang kinukuha ang dalawang kahon ng burger mula sa lalaki.
"Mabait pala si Don Miguel. Tingnan mo, may extra pa siyang binigay. Itago mo 'yan, Labanos, para may makain ka kung magutom ka," tugon ni Cassandra.
Pagkatapos ng aming pahinga para kumain, agad kaming bumalik sa pag-aani ng mais.
"Magpahinga muna tayo, Labanos. Napagod na ako," reklamo ni Cassandra, umupo sa lupa at pinunasan ang mabigat na pawis na tumutulo mula sa kanyang noo at mukha.
"Labanos, hindi ka ba napapagod? Magpahinga ka muna," sabi ni Cassandra.
"Kaya ko pa, Cass," mabilis kong sagot.
"Malapit na naman ang tanghalian, Labanos. Kakain na tayo maya-maya, at sigurado akong masarap iyon," nakangiti niyang sabi.
Ilang sandali lang, tinawag na kami ni Aling Kapra na oras na para sa tanghalian. Dali-dali naming iniwan ang aming mga ginagawa at nagmadaling pumunta sa kinaroroonan niya.
"Saan po tayo pupunta, Aling Kapra?" tanong ko habang naglalakad kami papunta sa isang bahay.
"Kakain tayo, Maria. Kaya huwag kang mahiya; kumain ka lang ng kumain mamaya. Libre ang pagkain," sagot ni Aling Kapra.
"Opo, Aling Kapra," mabilis kong tugon. Nang makapasok kami sa bahay, namangha ako sa lawak ng hardin at sa dami ng mga bulaklak sa paligid.
Agad akong sinalubong ng bango ng pagkain sa mesa. Mukhang masarap; sigurado akong masarap din ang lasa, pabulong kong sabi sa sarili.
Bigla akong naibalik sa realidad nang makita ko ulit si Don Miguel, nakaupo sa isang maliit na mesa, sumisipsip ng pulang likido. Ano kaya iyon? Parang dugo.
"Nakakatakot siya, Cass," sabi ko, hinahaplos ang tagiliran niya.
"Ano iyon, Labanos?" agad niyang tanong.
"Ano'ng iniinom ni Don Miguel, Cass? Dugo ba 'yon? Bakit niya iniinom 'yan?"
"Hindi, labanos, hindi dugo 'yan. Red wine ang tawag diyan."
"Ha! Ganun ba? Natakot ako, akala ko..."
Bigla akong napapikit nang makita kong nakatingin sa akin si Don Miguel habang nakikipag-usap sa mga tauhan niya.
"Narito ang plato mo, Labanos. Kumuha ka ng pagkain mula sa mesa," sabi ni Cassandra habang inaabot sa akin ang plato. Kinuha ko ito sa kanya at lumapit sa gitna ng mesa para kumuha ng pagkain.
Umupo ako sa tabi ni Cassandra. Hindi ko malunok ang kinakain kong beefsteak. Parang yelo akong natutunaw nang tumingin sa akin si Don Miguel, para bang tumatagos ang kanyang titig sa aking katawan at umaabot sa aking kaluluwa.
Mas hinigpitan ko ang pagkakahawak sa laylayan ng aking palda nang magtama ang aming mga mata. Kinakabahan ako at nanginginig sa takot.
"Cass," pabulong kong sabi sa kanya.
"Ano bang nangyayari sa'yo, Labanos? Bakit ka biglang namutla? Ang lamig ng mga kamay mo?" tanong niya.
"W-wala naman, Cass," sagot ko habang sinundan ko ng tingin papalapit siya sa kinaroroonan ko.
"Ano bang nangyayari dito?" agad na tanong ni Don Miguel, nakatitig sa akin.
Mas lalong lumakas ang t***k ng puso ko nang hawakan niya ang kamay ko, at nawalan ako ng malay.