Chapter 3: Pamahiin at Pagtitiwala
Matapos ang kanilang pagtakbo mula sa mga tao ng baryo, bumalik sina Marco at Luna sa kubo. Magkahalong kaba at tuwa ang nararamdaman ni Marco habang nagmamasid kay Luna. Alam niyang hindi madaling pagkatiwalaan ng sinuman ang ganoong klaseng lihim, ngunit sa hindi maipaliwanag na dahilan, nais niyang manatili sa tabi ni Luna, kahit pa delikado.
Habang nakaupo sa sahig ng kubo, naglagay si Luna ng mga dahon at halamang gamot sa isang maliit na mangkok. "Kailangan ko itong ihanda para sa proteksyon natin," sabi ni Luna. "Hindi ko alam kung hanggang kailan nila tayo pagbibigyan."
Tahimik na pinanood siya ni Marco. "Kung bakit hindi nila maunawaan na hindi ka naman talaga masama?" tanong ni Marco, habang ang kanyang tingin ay nananatili kay Luna.
“Nasa kultura na nila ang takot sa mga hindi nila naiintindihan,” sagot ni Luna habang dinudurog ang mga dahon. “Kapag pinalaki ka sa kwento ng mga aswang at mambabarang, madaling maniwala. Madaling matakot.”
"Kung ganoon, paano mo sila mapapaniwala na wala kang balak na masama?" tanong ni Marco.
Napahinto si Luna sa ginagawa. "Hindi ko alam," sagot niya. "Marahil ang tangi ko na lang magagawa ay patuloy na ipakita na wala akong gagawing masama. Ngunit mahirap baguhin ang isip ng isang taong matagal nang naniniwala sa kababalaghan."
Naramdaman ni Marco ang bigat ng kanyang mga salita. Totoo nga, hindi madaling baliin ang isang paniniwala na napanday na ng mga alamat at takot. Ngunit buo ang loob niya na tutulungan si Luna na baguhin ito.
---
Kinabukasan, nagdesisyon si Marco na bumalik sa bayan para makausap si Aling Maring. Alam niyang siya lamang ang makapagbibigay ng tamang impormasyon tungkol kay Luna at sa mga nangyayari sa barangay. Pagdating niya sa palengke, agad siyang sinalubong ni Aling Maring na tila hinihintay na siya.
“Aba, bumalik ka pala, hijo,” bati ni Aling Maring habang nag-aayos ng kanyang mga paninda. “Mukhang may gusto ka pang malaman tungkol kay Luna, ha?”
“Opo, Aling Maring,” sagot ni Marco. “Gusto ko pong malaman kung bakit ganun na lang katindi ang takot ng mga tao sa kanya. Hindi po ba pwedeng mabago ‘yon?”
Umupo si Aling Maring at malalim na nag-isip bago sumagot. “Alam mo, hijo, matagal na kasing naging bahagi ng buhay dito ang mga kwento ng kababalaghan. Si Luna, oo, isa siyang mabuting tao noon, pero nang mamatay ang kanyang ina, doon nagsimula ang lahat. Naging mailap siya, hindi na lumalabas sa baryo.”
"Nang mamatay ang kanyang ina?" ulit ni Marco.
Tumango si Aling Maring. “Oo. Ang sabi, ang ina niya raw ay isa ring mambabarang. At nang pumanaw ito, tila ba may sumanib kay Luna. Kaya nag-iba ang tingin ng mga tao sa kanya—at nagsimula ang tsismis na siya raw ay aswang.”
Napatango si Marco. “Pero hindi ba pwedeng mapatunayan na mali ang iniisip nila?”
Napangiti si Aling Maring ng mapait. “Madali lang sabihin iyan, hijo. Ngunit ang mga tao, lalo na ang matatanda, ay hindi madaling maiba ang pananaw.”
“Kung ganoon,” sagot ni Marco, “kailangan natin ng paraan para maipakita sa kanila na mali ang kanilang iniisip.”
Nag-isip si Aling Maring, tila ba may naalala. “May isang ritwal na maaaring gawin, ngunit delikado ito. Isang pagsubok para patunayan na si Luna ay hindi isang aswang.”
“Ano po iyon?” tanong ni Marco, puno ng interes.
“Ang pagdaan sa tinatawag na ‘Pagsubok ng Apoy.’ Kung sino man ang makadaan sa apoy nang hindi nasusunog o nasasaktan, mapapatunayan na sila’y walang bahid ng kasamaan,” paliwanag ni Aling Maring. “Ngunit kung siya’y may tinatagong lihim o sumpa, siya’y magdurusa.”
Agad na bumalik si Marco sa kubo at ibinahagi kay Luna ang nalaman niya. Naging seryoso ang mukha ni Luna nang marinig ang tungkol sa pagsubok.
---
“Delikado ‘yan, Marco,” sabi ni Luna. “Hindi basta-basta ang ritwal na iyon. Isa itong uri ng lumang pamahiin na may panganib.”
“Pero, Luna, kung gagawin mo ito, baka maniwala sila na wala kang ginagawang masama,” sabi ni Marco. “Paano kung ito na ang pagkakataon mong mapatunayan ang totoo?”
Nag-isip nang malalim si Luna. Alam niyang may punto si Marco, ngunit alam din niya ang panganib na dala ng pagsubok. "Paano kung hindi ito gumana? Paano kung mas lalo lang akong mapahamak?"
“Hindi kita pababayaan,” sabi ni Marco. “Kung kailangan mong dumaan sa apoy, tatahakin ko iyon kasama mo.”
Napatitig si Luna kay Marco. Nakita niya sa mga mata nito ang katotohanan at determinasyon. "Salamat, Marco," sabi ni Luna nang may lambing. "Ngunit kailangan nating maging handa."
Nagpasya silang maghanda para sa pagsubok. Naghanap sila ng mga kakailanganin—mga halamang gamot, mga panalangin, at proteksyon na maaaring makatulong. Alam nilang hindi magiging madali ang lahat, ngunit buo ang kanilang loob na harapin ang hamon.
Kinabukasan, nagtipon ang mga taga-barangay sa plaza. Naroon si Aling Maring, si Mang Tano, at ang iba pang mga residente. Naroon din si Kapitan Fidel, ang pinuno ng barangay na nagtataglay ng mahigpit na pagtingin sa mga pamahiin.
“Tunay nga bang handa kang gawin ito, Luna?” tanong ni Kapitan Fidel. "At ikaw, Marco, handa kang sumama?"
“Opo, Kap,” sagot ni Marco. “Nais kong patunayan na ang mga bagay na kinatatakutan natin ay hindi palaging totoo.”
Inihanda ang kahoy sa gitna ng plaza at sinindihan ito. Tumaas ang apoy at agad na naramdaman ni Marco ang init na humahaplos sa kanyang balat. Nakita niyang huminga nang malalim si Luna, bakas ang takot ngunit determinado.
Habang pinapanood ng mga tao, naglakad si Luna papalapit sa apoy, kasunod si Marco. Ramdam ni Marco ang init, ngunit mas nananaig ang kanyang tiwala kay Luna.
Sa unang hakbang, nakaramdam ng kaba si Luna, ngunit tuluy-tuloy pa rin siya. Isang hakbang, dalawa, tatlo… hanggang sa tumapak na sila sa mismong gitna ng apoy. Naramdaman ni Marco ang init ngunit hindi siya nasaktan. Nakatingin siya kay Luna, at nakita niyang parang may kakaibang liwanag na bumalot sa kanya.
Tahimik ang lahat. Walang nagsalita. Hanggang sa makalabas sila sa apoy, walang bakas ng kahit na anong paso o sugat. Naghihintay ang lahat ng kanilang reaksyon.
“Tingnan ninyo,” sabi ni Marco. “Walang kahit na anong nangyari sa kanya. Hindi siya aswang.”
Sandaling katahimikan bago nagsimulang magbulungan ang mga tao. Unti-unting lumapit si Aling Maring at yumakap kay Luna. "Ito na ang patunay," sabi niya. "Walang dapat katakutan."
---
Ngunit sa kabila ng tagumpay ng ritwal, alam nina Marco at Luna na hindi pa tapos ang laban. Marami pang paniniwala ang kailangan nilang labanan, at marami pang pagsubok ang darating. Ngunit sa pagkakataong ito, alam nilang kaya nilang harapin ang lahat—kasama ang isa’t isa.