Agad akong bumaba palabas ng sasakyan nang makarating kami sa trabaho ko. Napahinto ako sa paglalakad, nagulat nang makita sina Tiyang Susan at Tatang Danilo na nakatayo sa tabi ng sasakyan nila, nakatingin sa akin mula ulo hanggang paa. Huminga ako nang malalim at kinuyom ang mga kamao habang naglalakad palapit sa kanila.
"Maria?" tawag ni Tiyang Susan, matalim ang boses. Agad kong tiningnan si Tatang Danilo, nakangisi, ang mga mata niya ay nakatitig sa akin.
"Umandar na naman ang pagiging manyak niya," bulong ko habang pinagmamasdan siya.
"Maria, anak," sabi ni Tiyang Susan, at mahigpit akong niyakap.
"Salamat sa Diyos at buhay ka?" aniya.
Agad na lumapit sa amin si Tatang Danilo at akmang hahawakan ako. Sinamaan ko siya ng tingin at nilibot sa paligid ang aking mga mata, kaya tumigil siya. Napaku ang aking mga mata nang makita si Sir Alex, Paula, Claire, Mike, at ang iba pang kasama namin na nakatayo roon at pinapanood kami.
Mabilis kong ihagis ang kamay ni Tiyang Susan, na nakahawak pa rin sa akin, at bahagyang umatras mula sa kanya.
Agad lumapit si Paula at pinasadahan ng tingin si Tiyang Susan. Kinuha niya ang cellphone sa bulsa ng pantalon at sinilip ito bago nagsalita.
"Pwede ba kitang makausap, Mrs. Ferrer?" I'm Paula Ramirez, aniya.
"Syempre naman, Ms. Paula. Ano ba ang pag-uusapan natin?" sagot ni Tiyang Susan, may halong kuryosidad sa boses niya. Mabilis siyang nag-dial sa numero ng cellphone niya at tumawag.
Limang minuto ang nakalipas, dumating si Ma'am Amor. Sinenyasan ni Paula ang grupo na pumasok sa loob ng gusali; ngunit naiwan kami kasama si Sir Alex, Claire, Mike, Paula, at Ivy.
Bigla akong nakaramdam ng kaba. Naguguluhan kung ano ang nangyayari. Nanlaki ang mga mata ni Tiyang Susan nang makita niya si Ma'am Amor na nakatayo sa harap niya.
"Camila?" diretsong tawag niya rito.
Tinitigan siya ni Ma'am Amor bago nagsalita.
"Susana," diretso niyang sabi.
"Senyorita Camila?" sabi ni Tiyang Susan, nauutal. Nakatingin siya kay Ma'am Amor mula ulo hanggang paa.
Nanlalaki ang mga mata ko sa gulat. Magkakilala si Ma'am Amor at si Tiyang Susan? Pero bakit Camila ang tawag sa kanya ni Tiyang Susan? bulong ko.
Maaaring si Ma'am Amor ang aking ina? Tumulo ang luha ko habang pinapanood ko silang mag-usap ni Tiyang Susan.
Pagkatapos ng nangyari, agad kaming pumasok sa loob ng gusali, at nagpatuloy sila sa kanilang pag-uusap doon, silang dalawa lang.
"Senyorita, hindi ko akalain na buhay ka pa. Akala ko patay ka na."
"Bakit ka bumalik dito, Senyorita?" tanong ni Tiyang Susan. Huminga ng malalim si Ma'am Amor bago nagsalita.
"Bumalik ako para hanapin ang nawawalang anak ko, Susana."
"Nawawala? Hindi siya nawawala, Senyorita Camila. Sa katunayan, kasama ko siya ngayon."
"A-Ano? Pakiulit ang sinabi mo, Susana," tanong ni Ma'am, hindi makapaniwala sa kanyang narinig.
"Ibinigay ni Donya Soledad sa akin ang bata para patayin, pero hindi ko ginawa. Nag-imbento ako ng kwento sa kanya at sinabi kong patay na ang bata."
"Ano? Nasa iyo ang anak ko, Susana? Pero nasaan siya?" tanong ni Ma'am Amor, may halong pagmamadali sa boses niya.
"Tama ang narinig mo, Senyorita Camila. Nasa akin si Isabela," sagot ni Tiyang Susan, matatag at hindi nag-aalinlangan ang boses niya.
Tumulo ang luha ko, hindi makapaniwala sa biglaang pagbabago ng mga pangyayari. Sa wakas, makikita ko na ang mga magulang kong matagal ko nang hinahanap.
Agad na lumapit si Tiyang Susan kay Ivy. Nagulat ako na sa halip sa akin, kay Ivy siya lumapit.
"Ivy, anak, makinig ka ng mabuti. Si Senyorita Camila ang tunay mong magulang," sabi niya, napapikit ang mga mata habang nakatingin kay Ivy.
"Pero Ma," sagot ni Ivy. Mabilis akong lumapit sa kanila.
"Tiyang Susan, ano po ang sinasabi n'yo? Alam n'yo pong hindi totoo 'yan. Hindi siya si Isabela, tama."
"Maria, anak. Totoo; ampon ko lang si Ivy."
"Pero paano naman ako? Sino ba ang mga magulang ko?" tanong ko, at biglang bumagsak ang luha sa mga mata ko.
"Ako ang tunay mong ina, Maria. Kami ni Danilo," diretsong sagot niya. Umiling ako at nagsalita.
"Hindi totoo ang sinasabi mo sa akin. Paano na kayo ang mga magulang ko? Hindi totoo na anak ni Ma'am Amor si Ivy? Nagsisinungaling ka lang, di ba, Tiyang Susan?"
"Hindi ako nagsisinungaling sa'yo, Maria. Totoo, anak ka namin ni Danilo," diretsong sagot niya.
"Sinasabi mo na anak mo ako? Sa buong buhay ko, hindi ko naramdaman ang pagmamahal mo. Wala kang ginawa sa akin na makatarungan sa nangyari noon."
"Buong buhay ko, puro sakit lang ang ibinigay mo sa akin at kinulong mo ako sa kwarto. Hindi pa ba sapat na pinatay niyo na ako minsan? At ngayon sasabihin mo sa akin na ako ang tunay mong anak at hindi si Ivy? Anong klaseng ina ka?" sagot ko na puno ng galit.
"Anong pruweba ang meron ka, Susana, na si Ivy ang nawawalang anak ni Tita Amor? At hindi si Maria, dahil sa kwintas na ito? Hindi ba ito sa iyo, Senyorita Camila?" sabi niya, itinaas ang hawak niyang kwintas.
"Bago mangyari ang isang bagay sa iyo, ibinigay mo ito kay Isabela; isinuot mo ito sa leeg niya, tama?"
Mabilis na tinignan ni Ma'am Amor ang kwintas.
"Oo, kay Isabela 'to."
"Kinuha ko sa leeg niya at itinago," sabi ni Tiyang Susan.
Bigla na lang tumulo ang luha ko habang pinapanood kong lumapit si Ma'am Amor kay Ivy, na umiiyak. Agad na tiningnan ni Ma'am Amor ang buong katawan ni Ivy at pagkatapos ay marahang hinawakan ang mga pisngi nito.
"Ma," pabulong kong sabi sa sarili habang pinapanood silang magkayakap, parehong umiiyak.
"Pakiramdam ko, tumigil ang puso ko sa pagtibok sa mga nangyari ngayon."
"Pasensya ka na, Maria," sabi niya, hinahawakan ang mga kamay ko. Mabilis akong umatras mula sa kanya.
"Sinungaling ka, Tiyang Susan. Bakit? Bakit mo ito ginagawa sa akin? Ano ba ang kasalanan na nagawa ko para pagkamuhian mo ako ng ganito?"
"Maria, totoo na anak ni Senyorita Camila si Ivy at hindi ikaw," aniya.
"Kung hindi ka naniniwala, lumapit ka rito," hinila ang buhok ko patungo kay Ma'am Amor at Ivy. Nanlaki ang mga mata ko nang punitin niya ang damit ko.
"Ivy, anak, ipakita mo sa kanila ang dibdib mo." Nagulat si Ivy, pero sumunod agad siya kay Tiyang Susan. Agad niyang ipinakita ang kanyang dibdib.
"Ano'ng nangyari sa dibdib mo, Maria? Bakit ganyan?" diretsong tanong ni Ma'am Amor.
"Ito ay marka ng panganganak ko sa kanya, Senyorita Camila. Ngayon, maniwala na kayo; ang tunay na Isabela ay walang marka na kahit ano sa katawan."
Parang bumagsak ang langit sa akin nang marinig ang mga salita ni Tiyang Susan. Kinuha nila ang lahat sa akin, pati ang aking pagkakakilanlan? Isang kamay ang humawak sa balikat ko na nagpabalik sa aking realidad.
"Maria, anak. Uwi ka na sa bahay. Sobrang namimiss ka na namin ng mama mo," aniya. Naningkit ang mga mata ko sa kanya at hinarap siya.
"Huwag mo akong hawakan kahit kailan, at huwag na huwag mo akong tawaging anak, dahil hindi kayo ang mga magulang ko."
"Akala mo ba nakalimutan ko ang ginawa mo sa akin at kay Simon? Ikaw ang pumatay sa kanya, hindi ba?" bulong ko sa kanya, halos sasabog nang galit ang puso ko.
"Hindi kita hahayaang kunin ang lahat sa akin. Gagawin ko ang lahat para malaman kung ano ang nangyari kay Simon. Hindi kita mapapatawad kailanman, kahit si Tiyang Susan. Magbabayad kayo balang araw sa akin. Nangangako ako, lahat kayo ay magbabayad sa ginawa ninyo sa sakit at pagpahirap na dinulot niyo; lahat iyon, babayaran niyo.
"Sige, mag-enjoy kayo. Tuloy niyo lang ang sinimulang laro ninyo, Tang. Kasi simula ngayon, ibang Maria na ang makakaharap ninyo," bulong ko sa sarili ko.
Naglakad ako ng isang hakbang pero tumigil at lumingon. Nakita kong umiiyak si Ma'am Amor at yakap-yakap si Ivy. Biglang nagliwanag ang madilim niyang mukha habang kinakausap si Ivy.
Mabilis akong umalis sa kanilang harapan at tumakbo palayo. Narinig ko pang tinawag ni Sir Alex ang pangalan ko, pero hindi na ako lumingon o nag-abalang makinig.
Magkapatid kami ni Sir Alex. Bakit ang sama ng tadhana sa amin? Bakit nangyayari ito sa akin, lalo na ngayon na nakikita ko na ang mga magulang ko? Akala ko magiging masaya na ako.