Umalis muna ako para mag-bakasyon sa Cebu kung saan ang nakatira noon ang magulang ko. Madalas kami mag-bakasyon para makasama ang ibang relatives namin.
"Ate! Auntie!" tawag ko sa mga pinsan pati sa kapatid ng magulang ko.
"Hija! Kumusta ka?! Sulod sa balay." bungad ng Auntie ko sa akin sa labas ng bakod nila.
(Hija! Kamusta ka na?! Halika pumasok ka sa loob ng bahay.)
"Maayo ra ko, Auntie, kumusta ka dinhi?" masaya kong tanong sa Auntie ko namiss ko ang tinuturing kong pangalawang magulang.
(Mabuti naman ako, Auntie, kayo dito kamusta?)
Tinulungan niya ako magdala ng maleta ko at bitbit ko ang isang backpack. Pumasok na kami sa loob ng bahay nila maraming nagbago sa loob ng makalipas ng taon.
"Nag-uswag kini tungod kay ang imong ig-agaw nag-abroad." aniya sa akin at napangiti ako sa nalaman mula sa kanya.
(Ito umaasenso na dahil nagpunta sa ibang bansa ang pinsan mong babae.)
"Tinuod, atua na sa gawas sa nasud si Ate Tin?" masaya kong tanong sa Auntie ko natawa kaming dalawa.
(Talaga, si Ate Tin nasa abroad na?)
"Oo, ug gikasal ang usa ka langyaw didto." aniya sa akin masaya ako para sa Auntie ko hinayaan niyang umalis sa puder niya ang pinsan ko.
(Oo, at nakapag-asawa ng foreigner doon.)
"Wow gyud! May apo ka na ba kauban si Ate Tin, Auntie?" tanong ko sa Auntie ko nag-mano ako sa Uncle ko ng makita kaming dalawa.
(Wow naman talaga! May apo na kayo kay ate Tin, Auntie?)
"Wala pa kami apo sa imong igsoon nga si Tin, hija." nagka-sabay sambit ng Auntie at Uncle ko natawa kaming tatlo pagkatapos.
(Wala pa kaming apo sa ate Tin mo, hija.)
"Kinsa ang kauban nimo dinhi sa balay, asa si Riza?" tanong ko kaagad sa bunsong anak nila.
(Sino ang kasama nyo dito sa bahay, si Riza po nasaan?)
Nang magsasalita na si Auntie biglang may boses kaming narinig.
"Auntie, Nawala si Bayo sa iyang lungib!" tawag ng isang boses mula sa likod nilang dalawa.
(Si Bayo nakawala sa lungga niya!)
Napalingon ako at nakita ko ang pinsan kong lahi este foreigner blood!
"Bayani!" tili ko napatingin siya sa akin at lumapit siya para yakapin ako.
"Kamusta ka na?" tanong ni Bayani sa akin.
"Mabuti naman ako, eto ako una ako nga nagbakasyon dinhi samtang wala sa eskuylahan." aniko sa pinsan ko natawa ang Auntie at Uncle ko sa aming dalawa.
(Nag-bakasyon muna ako dito habang walang pasok sa school.)
"Asawa ko, bahala ka una sa imong pag-umangkon, pangitaon ko si Bayo sa luyo sa balay." dinig kong sambit ng Uncle ko sa Auntie ko napatingin pa ako sa kanilang dalawa.
(Asawa ko, ikaw muna bahala sa pamangkin mo hahanapin ko si Bayo sa likod ng bahay.)
Napatingin sa akin ang Uncle ko at nagka-tunguan kaming dalawa.
"Auntie, ania ako pila ka bulan dinhi aron i-refresh ang akong hunahuna gikan sa daghang mga butang nga gihangyo nga buhaton gikan sa eskuylahan." aniko kaagad sa Auntie ko.
(Ilang buwan po ako dito para ma-refresh ang pag-iisip ko mula sa school ang daming pinapagawa sa amin.)
"Okay lang sa amon, kanus-a ka mobalik sa Manila unya?" tanong ni Auntie sa akin binigay niya ang maleta ko sa pinsan ko na kumunot ang noo.
(Ayos lang naman sa amin, kailan ang balik mo sa Maynila kung ganon?)
Natawa naman ako sa sinabi niya sa akin.
"Ay, gihangyo ko ni Auntie nga mobiya dayon? Karon ra ko naabot, wala pa ko kabalo." biro ko na lang sa Auntie ko natawa naman siya sa akin.
(Ay, si Auntie pinapa-alis na kaagad ako? Kararating ko lang, hindi ko pa alam.)
"Dili, hija, nangutana lang ako kanimo, oo, wala pa dinhi ang imong ig-agaw nga si Riza." natatawa niyang sambit sa akin at natawa rin akong umiling.
(Hindi naman, hija nagtatanong lang naman ako sa'yo oo nga ang pinsan mo na si Riza wala dito nasa galaan pa.)
"Ah, okay Auntie." aniko at nagpaalam na ako sa Auntie ko kung saan ako makiki-tulog sa loob ng bahay nila.
"Naa ka sa kuwarto sa imong igsoon nga si Tin, wala pa’y sulod ug limpyo sa giingon sa amon sa akong igsoon nga mogawas ka dinhi, gilimpyohan ko dayon." kaagad niyang sambit sa akin nilapitan niya ako at inayos ang maikli kong buhok.
(Doon ka sa kwarto ni ate Tin mo, bakante malinis pa naman nang sabihin sa amin ni ate na luluwas ka dito nilinis ko na kaagad.)
"Thank you, Auntie..we miss you.." naiiyak kong sambit sa Auntie ko niyakap niya ako at tinugon ko ang yakap niya.
"Dili, hija." aniya sa akin.
(Wala 'yon, hija.)
Hinatid ako ng pinsan ko sa kwarto ni ate Tin at umupo pa siya sa kama.
"Nangitim ka na sa Maynila," puna ni Bayani sa akin.
"Hindi naman ah," aniko sa kanya at tinabihan ko siya sa gilid ng kama.
"Sa tinuud, puti ka busa karon itom ka." aniya sa akin at tinuro ang picture namin noon ni ate Tin na magkasama sa frame ng picture.
(Talaga naman, ang puti mo kaya noon ngayon nangitim ka na.)
Napatingin ako sa tinuro niya at sa akin mismo.
"Busy ko sa eskuylahan sukad sa among pagbalhin sa Manila." kaila ko na lang hindi ko naman napapansin ang pagbabago ng itsura ko.
(Naging busy ako sa school mula ng lumipat kami sa Maynila.)
"Halata nga, insan pati buhok mo nagbago kulot na 'yan pero mas kumulot pa lalo." aniya sa akin tinapik ko siya sa balikat.
"Pintasero ka talaga," simangot kong sambit sa kanya nag-tawanan kaming dalawa.
"Talaga naman eh.." aniya sa akin.
"Kamusta sila Auntie dito at ikaw?" tanong ko na lang sa kanya.
"Maayos naman kami dito, kayo?" tanong niya sa akin.
"Mabuti naman kami sa Maynila," sambit ko na lang sa kanya.
"'Bat ikaw lang ang lumuwas dito sa Cebu? Hindi mo kasama sila Uncle at Auntie?" tanong niya sa akin kaagad.
"May trabaho si papa at si mama ayaw niyang maiwan mag-isa si papa dun," aniko sa kanya kahit may kalahating hindi totoo.
"Ah, habang nandito ka mag-relax ka nga ibalik mo ang dating ikaw." sambit niya sa akin hinawakan niya ang kamay ko.
Tinapik ko ang kamay niya dahil sa sinabi niya sa akin.
"Baliw," natatawa kong sambit at inirapan ko na lang siya.
Iniwan niya ako sa loob ng kwarto napatingin naman ako sa buong paligid ng kwarto ni ate Tin.
Ang daming hindi binago si Auntie sa kwarto ng anak niya. Nagulat ako ng may yumakap sa akin habang inaayos ko ang gamit ko sa maleta.
"Ate, I miss you.." bulonng ng isang boses napalingon ako sa taong nagsalita.
"Riza!" tawag ko sa taong naka-yakap sa akin.
Tumangkad siya at mas lalong pumuti ng huling nakita ko sa kanya hindi pa siya ganyan ka-tangkad.
"Ate Thea!" tili niya at mas lalong yumakap sa akin napa-hawak ako sa kama ng muntik kami matumba.
"Ay, Riza ang ganda-ganda mo na!" aniko sa pinsan ko at lumayo na siya sa akin.
"Salamat, gimingaw kami ni Ate Thea." aniya sa akin.
(Salamat, ate Thea namiss kita.)
"I miss you too, insan..." aniko sa kanya.
"Giingon ni Mama nga magbakasyon ka dinhi sa akon!" tili niya natawa naman ako sa sinabi niya sa akin.
(Sabi ni mama mag-babakasyon ka dito may kasama na akong gumala!)
"Oo, hangtod ...sa wala pa moadto sa eskuylahan." ngiti kong aniya sa pinsan ko.
(Hanggang sa...bago mag-pasukan ulit sa school.)
"Sa tinuud, mag-uban ako kanimo sa pipila ka mga bulan! Hm..kinahanglan nga ibalik ta ka sa dati nga hitsura, igsoon hmm.." aniya kumunot naman ang noo ko sa sinabi niya sa akin.
(Talaga, makakasama kita ng ilang buwan! Hm..kailangan natin ibalik ang dating itsura mo, ate hmm..)
"Kahit hindi na, insan.." aniko sa kanya napa-atras ako bigla sa kanya.
Natawa naman siya sa sinabi ko sa kanya.
"Dili mikatap ang among rasa kung dili kami gwapa sa mata sa mga lalaki, igsoon wala ka’y uyab, unsa?" natatawa niyang sambit sa akin sinamaan ko siya ng tingin sa sinabi niya.
(Hindi kakalat ang lahi natin kung hindi tayo maganda sa paningin ng mga lalaki, ate wala kang boyfriend, ano?)
"Paa—" aniko na lang sa kanya.
"Huli! Kinahanglan nimo nga ayohon ug ilisan ang imong daan nga sinina, igsoon." aniya sa akin at napatingin ako sa kanya.
(Huli! Kailangan mo ayusan at palitan ang luma mong damit, ate.)
"Ayaw ko!" aniko sa kanya.
"Oo!" aniya sa akin natawa naman siya dahil wala akong magagawa na sa ungot niya.
A few months later a lot changed in me and in my dress. I always go out with my two cousins.
"Ingat ka sa byahe, hija." sambit ng Auntie ko sa akin ng ihatid nila ako sa airport.
"Ingat, insan pupuntahan kita sa Maynila kapag nakatapos na ako sa pag-aaral." wika ni Riza sa akin niyakap niya ako.
Siya at ang pinsan ko na si Bayani ang dahilan ng pagbabago ko.
"Me too, bye ingat ka!" sambit ni Bayani sa akin at niyakap niya ako.
Even before I entered the departure area, we took pictures. I just waved at them before I finally got away.
New Thea na ako!
Nagbabalik ako hindi dahil sa bago kong itsura at sa kanya kundi para sa sarili ko.
"I miss you, friend." bungad ng kaibigan ko sa akin.
"Heira!" ngiting bati ko sa kanya nag-yakapan kaming dalawa.
"Sobrang ganda mo, ikaw na ba 'yan?" aniya nang titigan niya ako mula ulo hanggang paa.
"Ako nga 'to, ano tara?" aya ko sa kanya ngumiti siya sa akin pagkatapos.
"Isang buwan ka lang nawala nag-iba ka na kapag nakita ka niya ewan ko lang," aniya nang yumapos ito sa akin napailing na lang ako.
"Shh...tara na nga ayoko na mag-tagal dito sa airport," bulong ko sa kanya.
"Oo na, friend pati ba pag-uugali babaguhin mo wag naman gusto ko pa 'yong dating Althea na kaibigan ko." aniya nang nasa unahan na siya ng cart na tulak nito.
"Hindi ko babaguhin noh! Ang dami nang nakatingin sa atin at nagmamadali na ako umuwi noh!" aniko sa kanya.
"Ay, sorry naman." aniya sa akin natawa kaming dalawa.
Nang makalabas kami sa arrival area nagpunta kami sa parking lot kung saan may sasakyan at inutusan niya ang driver nila na ilagay sa likod ang dalang maleta ko.
"Cebu ka lang nagpunta nag-iba ka na pupunta nga rin ako dun," birong aniya sa akin nagka-tawanan kaming dalawa.
"Baliw!" natawang aniko at sumandal ako sa upuan.
"Ano ba ginawa mo dun sa Cebu at ganyan na ang itsura mo pagbalik sa Maynila?" tanong niya sa akin.
Tinaas ko ang ulo ko para mapatingin sa kaibigan ko bago ako magsalita.
"You told me, I changed myself I went to the spa, and I removed my glasses I replaced the contact lens and I bought new clothes in Cebu and I rested at home with relatives." aniko sa kanya.
"Kapag bakasyon nga, gagawin ko 'yan para mabago ang itsura ko." aniya natawa naman ako at hinampas ko ang braso niya.
"Anong balita sa'yo habang wala ako?" tanong ko at sumandal ako ulit sa upuan.
"My holiday was not good but—" putol niyang sambit nang tumingin siya sa akin pagkatapos.
"Ano 'yon?" tanong ko sa kanya.
"Did you know I saw them at the mall?" aniya.
"What if you saw them at the mall?" aniko bigla sa kanya.
"Magkaibigan kaya 'yong dalawa," sambit ko.
"Something fishy...sa kanilang dalawa," aniya sa akin.
"I saw them with Kecha, they were different to each other," aniya.
"What do you mean? What do you see the two of them?" tanong ko sa kanya nag-iba tuloy ang aura ko sa nalaman.
"Ang sweet nila sa isa't-isa tapos kapag nasa malayo ang kasama nila na si Kecha ba 'yon nag-uusap sila ng language nila sa gesture nila parang something sa kanilang dalawa hindi ba jowa 'yon ni Vhenno na ex mo may duda ako eh, hindi lang ako sigurado." aniya sa akin.
"Ang malisya ng utak mo, Heira bff daw sila at 'yong kaibigan nila syempre mag-uusap silang dalawa na hindi sila pagtitinginan," aniko sa kanya na-corious na rin ako sa nalaman ko.
"Iba eh!" aniya.
Napatingin ako sa bintana naiisip ko ang dating boyfriend ko at sa sinabi niya sa akin tungkol sa dalawang magkaibigan.
"Kamusta ka na kaya ngayon?" aniko sa sarili habang nakatingin sya sa labas ng bintana.
"Tulaley ka dyan, hoy!" tawag niya hinarangan niya ang kamay sa tapat ko.
"Hindi naman ako tulala may iniisip lang ako kapag sa Cebu na ako tumira kapag nagka-trabaho na ako balak ko rin mag-aral ulit," kaila ko na lang sa kanya.
"Akala ko pa naman may naiwan kang tao sa Cebu at tulala ka dyan hindi rin pala," birong sambit niya sa akin.
Binatukan ko siya natawa na lang siya sa akin nang mapa-simangot ako sa kanya.
After 2 hours
Nang makarating kami sa bahay sinalubong kaming dalawa ng magulang ko masaya sa pagbabalik ko.
"Kamusta ang bakasyon mo sa Cebu, anak? Hindi kita nakilala ang ganda mo eh!" bungad ng mama ko sa akin.
"Mabuti naman ako, ma tinanggal ko lang ang salamin ko." aniko natawa na lang ako.
Pumasok na kami sa loob ng bahay at nag-hain ang magulang ko ng nilutong ulam at letse plan pang-dessert namin kumain kaming lahat nang matapos tumambay muna kami sa veranda.
"Nagpunta dito si Vhenno hindi mo pala siya sinabihan na pupunta ka ng Cebu." wika ni mama napatingin ako sa kanya.
"Nagpunta siya dito? Bakit daw, ma?" tanong ko sa mama ko napatingin ako sa papa ko na napapa-iling.
"Hinanap ka niya at may kasama siyang babaeng chinita nun eh!" wika ni mama sa akin.
"Sabi ko nga sa mama mo nun wag niya sasabihin kay Vhenno ang tungkol sa pag-alis mo nasabi naman niya," sabat ni papa sa amin.
"Anong sa—bi niya?" tanong ko sa kanilang dalawa.
"Tumango lang siya tapos may inabot na sulat kunin mo nga asawa ko sa kwarto natin," wika ni papa at inutusan niya si mama na magpunta sa kwarto nila.
Bumalik at may dalang puting paper ang mama ko, bakit niya padadalhan ng sulat?
"Ano 'yan, ma?" tanong ko nang makita ko ang hawak nito.
"'Yan ang binigay niyang sulat sa amin ng papa mo bago sila umalis ng babaeng kasama niya," wika ni mama sa akin.
"Aalis na ako friend kita na lang ulit tayo sa school," sabat ng kaibigan ko sa akin nang tumayo siya at nagpaalam sa magulang ko.
"Sige, Heira ingat ka!" ngiting sambit ko nang umalis ito sa tabi ko.
"Sino ang kasama niyang babae nun?" tanong ng mama ko sa akin pagka-alis ng kaibigan ko sa bahay namin.
"Siguro si Jia ang nakita nyo nun, ma." aniko sa mama ko.
"Kaibigan nyo?" tanong ng mama ko sa akin.
"Hindi, ma mahabang story pero wala na kami ni Vhenno." aniko.
"Wala na kayo, siya ba ang pinalit niya sa'yo? Bakit ka pa niya gusto makita?" sambit niya sa akin hinawakan niya ako sa kamay ko.
"'Yon ang hindi ko alam," amin ko sa mama ko.
"Harap-harapan ka niyang niloloko at pinapakita pa niya sa'yo ang pinalit niya sa'yo, wag na wag mo na siya lalapitan pa." wika ni papa at galit na galit ang itsura.
Napatango na lang ako bigla sa galit na galit kong papa at nag-paalam na ako para pumasok sa loob ng kwarto ko. Nang makapasok ako kaagad na sinara ko ang pintuan at naupo ako sa kama. Nagpalit muna ako ng damit bago ko kunin ang sulat na nasa kama ko at binasa.
Ma Thea,
Why are you avoiding? I'll admit, I hurt that you're avoiding me but, I understand, I love you and I love her too and you're not my choice, I don't want you to experience hurt when I left you, umibig ka ng lalaking hindi katulad kong iniwan ka lang, iyong mas karapat-dapat sayo at mamahalin ka ng tunay.
I miss you, ma kahit wala na tayo sana maging magkaibigan na lang tayong dalawa. I LOVE YOU bilang isang kaibigan mo.
Pa Vhenno,
Your Pa vhenno...♡
Tinupi ko ang sulat at humagulgol ako ng iyak saka dumapa sa kama. Hanggang sa gumabi hindi na ako lumabas ng kwarto kahit tinawag na ako ng magulang ko para kumain. Nagising ako ng maaga at naupo na lang hindi ako lumabas ng kwarto ko.
"Anak, kain na tayo." tawag ng mama ko habang kumakatok sa pintuan ng kwarto ko.
"Saglit, ma." aniko.
Pinunasan ko ang natuyong luha sa pisngi at tinanggal ko ang contact lens na suot pinalitan ko ng eye glasses bago ako umalis sa harap ng salamin.
"Kaya mong mag-move on," bulong ko sa sarili.
"Kain na tayo!" tawag ng mama ko sa akin.
"Okay, ma." sigaw ko.
Lumakad ako palabas ng kwarto bumungad ang mama ko at lumakad na kami papunta sa dining table namin at nandun na ang papa ko na naghihintay sa amin. Naupo kami sa upuan at kumain ng almusal namin. Nang matapos nanood na kami sa television.
"Sabi mo noon, anak gusto mo mag-artista?" sambit ng mama ko sa akin.
"Noon 'yon, ma iba na ngayon wala akong confident sa sarili para mag-artista," aniko sa mama ko.
"Ngayon may confident ka na nag-iba ka na nga oh..." puna ng mama ko sa itsura ko.
Hindi ako nakaimik sa sinabi niya at nanood na lang kami hanggang sa patayin ang television. Nagpunta ako sa mall at hindi man sinasadya nakita ko sina Jia, Chie, Vhenno at Kecha na naglalakad. Nag-iba ako ng daan para hindi nila ako makita ng mga ito, at para umiwas sa dating boyfriend ko.
Ang mukha mo ang aliwalas hindi katulad noon.
Nang titigan ko ang dating boyfriend ko.