Chapter 2
Kakai’s Pov
HINDI na talaga ako nakabalik sa terminal ng bus at sa kalsada na talaga ako natulog. Sinubukan mo man hanapin pero naliligaw lang ako lalo ba. Mas lalo tuloy akong nahadlok na baka hindi ako mahanap ni Gemma.
Kaya naisip ko na hindi na muna umalis sa ako g pwestuhan at baka hinahanap na pala ako ni Gemma. Nahadlok na talaga ako lalo na kapag may mga lalaki na lumalabay sa harapan ko.
Hindi na ako nagtatanong kasi baka ang mapag tanungan ko ay mga maldito unya ituro ako sa kung saan-saan. Na nasamot jud kog ka saag.
Gabie na at hindi ko alam kung hinahanap na ako ni Gemma. Samot man pud ‘to wa kahibaw sa Manila. Basin masaag pud siya. (Gabi na at hindi ko alam kung hinahanap ba ako ni Gemma. Mas lalo na din kasi yun na hindi alam ang Manila. Baka maligaw din yun.)
Kahilakon na gyud ko kay matog gyud ko’s kalsada ani.(Naiiyak na talaga ako dahil matutulog talaga ako sa kalsada nito) Paeta aning kahimtanga.
Nahibaw-an pa lang na ko na makawatan ko og masaag maayo pa’y wa nalang gyud ko ni anhi’g Manila. (Nalaman ko pa lang na mananakawan ako at maliligaw ay dapat sana ay hindi na ako pumunta ng Manila.)
Wala na ko’y mahimo kundi ang matulog sa kalsada talaga. Pero hindi man ako matulog dahil kailangan ko talagang mag bantay at baka may lumapit sa ‘kin na lalaki habang natutulog ako. Katakot dito pero wala man ako’y mabuhat kay ga danghag lang akong dagway.
Hindi ko na alam kung unsa na orasa. Sige lang ako titig sa mga dumadaan na bus at truck. Pumwesto din ako sa maliwanag at may dumadaan na mga taw kaya para wala’y manglabot sa ‘kin.
Ang sakit na ng ulo ko at nagugutom na din ako. Yung pan ko na binili ay kinain ko ganiha ra. Nag tingog-tingog na talaga ang tiyan ko at gusto ko ng kumain. Pero wala man ako kwarta pang palit pagkaon kaya langhap nalang ako ng hangin pampawala ng gutom.
Makaboang ning ka gutom. Sakit pa ako ulo kay nabalaka na ko sa ako kaugalingon. (Nakakabaliw ang gutom. Masakit pa ang ulo ko dahil nag-aalala ako sa sarili ko.)
Maayo unta’g Ormoc ni kay di mabalaka. Pero Manila man ni kaya dapat talaga ako mag-alala at matakot.
Habang nakaupo ako no.. g huna-huna ko nalang talaga si nanay. Motoo gihapon ko na makauli ko sa amon. Mag ampo lang jud ko. (Habang nakaupo ako ay iniisip ko nalang talaga si nanay. Naniniwala parin ako na makakauwi parin ako sa’min. Magdasal lang talaga ako.)
Lumipas ang mga oras hanggang sa dumating ang kadlawon. (Madaling araw)
Hindi ako nakatulog talaga. Mahirap na at baka may dautan.
Nag umaga nalang pero nakaupo parin ako dito. Lagkit na kaayo ako lawas og ang buhok ko ay magulo dahil sa hangin.
Manimaho na gyud ko’g ginamos ani kay way kaligo. (Mangangamoy na talaga ako nitong bagoong dahil wala akong ligo.)
Hindi talaga dumating si Gemma kaya naiyak na talaga ako. Nakahinumdom lang ako sa ginagawa ko t’wing umaga sa’min. Nag kape na unta ko ron kung wa lang ko ni larga og Manila. (Nagkakape na sana ang ngayon kung hindi pa ako pumunta ng Manila.)
“Asa naman ka Gemma uy! Wa man lang ko nimu pangitaa..” (Nasa’n ka na Gemma. Hindi mo man lang ako hinanap..) naiiyak kong sabi habang nakatitig na naman ako sa mga dumadaan na sasakyan.
Hindi na talaga ako hinanap ng kaibigan ko. Kalooy nalang gayud na ko. Patilan! Nagapuyo na gyud ko sa lasang. (Kawawa talaga ako. Nakatira nalang ako sa kalsada.)
G gutom na twn kaayo ko pero wala man ako pera pangbili ng pagkain. Hindi din ako marunong manlimos mauwaw ko mangayog kwarta ba. Basin sigawan pa ako ng mga tao. (Gutom na talaga ako pero wala man ako pera pangbili ng pagkain. Hindi ako marunong manlimos at nahihiya ako manghingi ng pera. Baka sigawan lang ako ng mga tao.)
Tumingin ako sa kalangitan at naiiyak na naman. Paeta aning taga bukid uy! Napatigil ako sa pagtitig sa langit kay naay kalit na lalaki na lumapit sa ‘kin. Tumayo agad ako at hindi ko alam ang gagawin ko. Katakot talaga dito sa Manila uy! Pero nakahinumdom ako na wala na palang manakaw sa ‘kin kasi g kawatan na pala ako kahapon.
“Hoy! Umalis ka dito sa harap ng tindahan namin! Nagdadala ka ng malas eh.” Sabi ng lalaki na sinigawan talaga ako habang yung kamay niya tinutudlo ako.
Akala yata niya hindi ko siya maintindihan. Nakakaintindi ako ng tagalog pero minsan talaga nahahaluan ko ang tagalog ng bisaya. Tinudlua-an lang din naman kasi ako ni Gemma.
“Malas agad, kuya.. Wa man ko’y balat sa lubot para tawagin mo akong malas. Boang ka ba!” Sabi ko pero inambahan ako ng kamao kaya tumakbo agad ako. Masumbagan niya ko’s animal.
Wala na akong nagawa kundi ang tumakbo. Wa pud ko kahibaw kung asa ko padung, Kapoya ani uy! Nyawa ning kinabuhia.
Nakarating ako sa isang eskinita na may mga dumadaan man pero medyo tahimik ba. Mas maayo na ni kaysa do’n sa highway na napuntahan ko na maraming truck at bus. Mahadlok na lamang ko mo tabok kay basin maligsan ko. (Mas mabuti pa dito kaysa doon sa highway na napuntahan ko na maraming truck at bus. Natatakot na lamang ako tumawid at baka masagasaan pa ako.)
Naglalakad lang ako sa gilid ng kalsada at hindi alam ang gagawin sa buhay. Paano nalang ako nito. Naisip ko din ang kaibigan ko na si Gemma. Kung asa na ba kaha siya. Kung g sundo ba siya sa babae na nag kuha sa’min bilang katulong. Nabalaka din ako sa amega ko kay utro pud ‘tong boang. (Nag-aalala din ako sa kaibigan ko dahil isa din yun baliw.)
Makaginhawa man xad ko’g lawm aning kahimtanga. (Mapapabuntong hininga na lang ako ng malalim sa kalagayan ko.) Kuhaa nalang kaha ko Lord. (Kunin mo na lang kaya ako Lord.)
Naglalakaw-lakaw parin ako at panay ang tingin ko sa paligid at baka may basurahan ba. Wala na talaga akong pagpipilian uy.. Mo kaon na lang ko’g nilabay sa basurahan na pagkain. Bahala na kasya sa magutom ko og makuyapan diri sa kalsada. (Kakain nalang ako ng mga pagkaing itinapon sa basurahan. Bahala na kaysa naman magutom ako at mawalan ng malay dito sa kalsada.)
Wala akong makitang basurahan man uy! Kaon na lang siguro ko’g yuta ani para hindi ako gutumin. (Kakain na lang siguro ako ng lupa para hindi lang ako magutom.)
Napasabunot nalang ako sa buhok ko kay daw gilok man. G kuto na tingali ko. Katol na kaayo. Samutan pa’y way kaon, samot jud ko’g ka boang ani. (Napasabunot na lang ako sa buhok ko dahil parang makati. May kuto na yata ako. Sobrang kati talaga. Wala pa’y makaon, mas lalo talaga ako nitong mababaliw.)
Nanginginig na talaga ako sa gutom at pati kuko ko ay nakitkit ko na din kagabi. Baka maubos ko nalang ‘tong kuko ko wala parin akong mahanap na pagkain.
Palinga-linga ako sa paligid at akmang tatawid na sana. Pero bago ko ginawa yun ay tumingin muna ako sa kalsada uy! Abi pa lamang bogo na gyud kaayo ko mo tabok. (Baka sabihin bobo ako tumawid.)
Nasa gitna ako ng kalsada ng biglang may nakita akong humaharurot na sasakyan. Nagulat ako kaya nanigas na lang ang katawan ko at hinayaan nalang na maligsan sa sakyanan.
“Agoy, ginoo ko! Tabang!!!” (Diyos ko! Tulong!!!) Sigaw ko at bigla na lang akong humiga sa kalsada kahit hindi pa naman masyado malapit ang sasakyan. Hasul-hasulon pa man gyud ang sakyanan nga pwede man mo higda sa kalsada para deritso legis. (Pahirapan ko pa man ang sasakyan na pwede man ako humiga sa kalsada para deritso sagasa na.)
Ipinikit ko nalang ang mga mata ko at naghintay nalang na masagasaan. G kapoy na bitaw ko sa ako kinabuhi kaya bahala na kung maligsan ko.
Pero hindi man ako nakaramdam ng sakit man at parang huminto ang sasakyan sa harapan ko. Sinubukan kong idilat ang isa kong mata at nakita ang sasakyan na nakatigil sa harap ko. Konti lang ang pagitan sa ‘kin ba. Wa pa gyud ko g dayon og ligis uy!
Narinig kong naa’y me abri kaya nagpikit-pikitan na lang muna ako. Narinig ko ang tunog na nanggaling sa sapatos kaya idinilat ko muli ang isa kong mata. Nakita ko ang dalawang pares ng sapatos na pati yata langaw ay madanas sa ka dangog.
“Hey, woman! Stand up!” Dinig kong sabi sa boses ng isang lalaki. Hindi ko makita ang mukha niya dahil nasisilaw ako sa kahayag. “Didn’t you hear me.. I said stand up, woman! I didn’t run over you so get up!” Dagdag pa niyang sabi. Ako naman ay hindi alam ang sinasabi niya. Woman lang ang alam ko pero yung iba hindi na.
“Hey! Wag ka na magdrama na sinagasaan kita. Tumayo ka na diyan!” Sabi ng lalaki sa masungit na boses.
Bumangon ako at nauwaw na tumingin sa lalaking may boses na masungit. Hindi talaga niya ako tinulungan tumayo kaya napakamot ako sa likod ng ulo ko.
Tumayo ako at agad na nidako ako mata ng makita ko ang isang gwapong lalaki. Hala Ginoo ko.. ngayon pa lang ako nakakita ng gwapo sa buong buhay ko ba. Mga taw man gud sa amo-a kay g kumot ang nwng sa napo ka yawa. (Tumayo ako at agad na nanlaki ang mata ko ng makita ko ang isang gwapong lalaki. Diyos ko! Ngayon lang ako naka kita ng gwapo sa buong buhay ko. Yung mga tao kasi sa’min ay parang nilamutak ang mga mukha ng sampung demonyo.)
Napakurap-kurap ako ng mata ko at hindi talaga ako makapaniwala na ang gwapo talaga niya. Sabi din kasi ng tiyahin ko na daghan jud daw mga gwapo sa Manila. Pero ang kapaet kay gwapa sad ang gusto. Kita aning daginuton og nwng, puyo ta ani. (Sabi din kasi ng tiyahin ko na marami daw talaga gwapo sa Manila. Pero ang mapaet nito ay maganda lang ang gusto.)
“Ka gwapo ba nimo uy!” Sabi ko na lamang.
“What?” Tanong ng lalaki sa ‘kin. Naalala ko kung anong what, why, where. Nag-aral naman ako nong elementary eh.
“Pasaylo-a, si gwapo. Wag kang mag english kasi hindi ako makasabot. Mag tagalog ka nalang, sir gwapo, para magkasinabot tang duha.” Sabi ko kaya nakita ko kung paano magsalubong ang dalawang niyang makakapal na kilay.
Hindi ko talaga mapigilan tumitig sa gwapo niyang mukha uy! Ang iyang pisngi na perti ka hamis. (Ang kanyang pisngi na sobrang makinis.)
Nananaginip yata ako ng gising dahil nasa harapan ko ang gwapong lalaki. Hindi ko maiwasan na mapaisip kung artista ba siya dahil mga artista lang naman ang may ganitong itsura.
Narinig ko ang pag buntong hininga ng lalaki. “What a bad luck.” Sabi ng lalaki sa malalim na boses.
Ako naman ay ga pitok-pitok lang ang mata. (Ako naman ay napakurap-kurap lang ang mata.)
“Wala akong pakialam sa’yo. Ang gusto ko ay umalis ka sa dinadaanan ng sasakyan ko. Siguro naman nakakaintindi ka na sa sinabi ko.” Masungit niyang sabi habang masamang nakatingin sa ‘kin.
“Grabe pud kaayo ng imong batasan, sir uy!” (Grabe naman po yung ugali mo, sir.) Sabi ko at agad nag drama na masakit ang paa ko. “Masakit ang paa ko, sir ohh.. natumba ako kanina dahil sumulpot ka lang bigla.” Sabi ko sabay tinuro ang paa ko.
“Hindi ko na kasalanan kung tanga ka at hindi ka marunong tumawid.” Sabi ng lalaki sa masungit na boses.
“Ka maldito gyud nimu, sir. Sayang.. gwapo ka pa naman.” Sabi ko sabay irap sa kanya.
“Wala kang kwentang kausap.” Sabi niya sa masungit na boses. Ka demoyo gyud aning tawhana.
May pumasok sa isipan ko at agad na umiiyak. “Agoy.. ka sakit na lamang. Tabang!! G ligsan ko..” sabi ko ng may makita akong mga tao na dumadaan. Nagtinginan pa sila sa gawi namin kaya pinukol ako ng masamang tingin ni sir gwapo. Bantay lang talaga siya sa ‘kin bati kaayo siya'g batasan. Lami pitkon ang itlog baya. (Humanda talaga siya sa 'kin pangit ng ugali niya.) Sayang ang gwapo pa naman niya tapos lami poa og lawas kahit natatakpan ang katawan niya ng damit na sa hula ko ay mamahalin. Ngayon lang ako naka tagpo talaga ng ganito kagwapong lalaki.