APOLLO POV'S
“Sir, kumusta ang inyong pagpupulong?" Tanong ni Gilbert mula sa likuran ko.
Napabuntong hininga ako habang nakatingin mula sa labas. Tuwid pa rin ang araw, walang nagbago at ganito umiikot ang mundo ko mula ng mawala si Eula. "Hanggang ngayon? Naiisip mo pa ba siya?" Patuloy na nagtanong sa akin si Gilbert.
Humarap ako sa kanya at saka bumalik sa pwesto ko. “Maghahanda ka ba para sa aking susunod na pagpupulong?" Tanong ko, hindi pinapansin ang kanyang katanungan tungkol sa babaeng iniwan ako ng limang taon na sa mga susunod na buwan.
Matagal tagal na rin simula ng iwan ako ni Eula at hindi na siya makabalik.
Nasaan na siya ngayon?
Mga katanungang madalas na naglalaro sa isip ko. Ngunit mas madalas, nangingibabaw ang galit sa loob ko. Galit sa kanyang pag-abandona at panloloko.
"Hindi mo talaga makakalimutan, kung lagi mo lang siya naaalala." Naririnig kong nagpatuloy sa pagsasalita si Gilbert. He always reminded me sa nangyari sa akin dati.
"Sige Sir, ihahanda ko na ang mga bagay na kailangan mo para sa susunod mong meeting." Sinabi niya ulit at pagkatapos ay isinalansan niya ang mga nakakalat na folder mula sa mesa, kung saan ginanap ang aking katatapos na meeting mula sa aming bagong kliyente.
*******************
FLASH BACK
Naaalala ko pa ang pag-uwi ni Papa na may dalang isang malaking kahon, nakabalot sa isang gift wrap. "Eula, my baby." Ngumiti si papa na tinawag ako sa pangalan ko.
Masaya akong tumakbo palapit sa kanya. "Papa, ano ang dala mo?" Tanong ko, sinusuri kung ano ang bitbit ni Papa na nakabalot pa at inilagay sa isang malaking kahon.
"Open it" Utos niya sa akin at mabilis akong yumuko para maupo at binuksan ang dala ni Papa.
"Wow" malakas na sigaw ko. Isang malaking Doll House. "Papa, ang ganda!" Masayang sabi ko habang nakataas ang mukha ko para tignan ang maliwanag niyang mukha. Ngumiti siya habang pinagmamasdan akong binubuksan ang magandang regalo.
"Nagustuhan mo ba?" Tanong niya at tumango ako.
"Oo Papa, ang ganda, may bahay na sila Monica." Sagot ko, masaya. Dahil ang aking mga laruang mga manika na regalo din mula kay Papa ay magkakaroon ng bahay.
Tuwang tuwa ako at natuwa sa regalong ibinigay sa akin ni Papa. Napakaswerte ko talaga sa kanya bilang kanyang anak na babae, dahil binibigay nito ang lahat ng gusto ko. Maliban sa isa, makipaglaro ako sa ibang mga bata. Pinaka kinamumuhian sakin ni papa at hindi niya talaga ako pinapayagan.
Mahigpit na pinagbawalan ako ni Papa na makipaglaro o makihalubilo sa mga kapwa bata na tulad ko kahit sa loob lamang ng aming rancho.
Sinabi niya na ayaw niya lang akong masaktan o masugatan kapag naglaro ako. Masakit para sa kanya na makita na nasasaktan ako o nasugatan sa paglalaro sa ibang mga bata na tulad ko. Ayaw lang niya mangyari yun. Palagi niyang pinapaliwanag tuwing nagtatanong ako. Mahal lang daw niya ako kaya alagaan lang niya ang nag-iisa niyang anak.
Iyon ang dahilan kung bakit madalas magalit sa akin si Papa tuwing umuuwi ako upang maglaro sa labas, marumi at madungis. Galit na galit si papa, sinigawan lang niya ako. "Eula"
"Eula" Tapos tumakbo agad ako papunta sa kanya. Nakita niya sa akin ang kaunting mga galos, kaya't lalo siyang nagalit. "Sinabi ko na sa iyo, Eula. Maglaro ka na lang sa loob ng bahay at huwag kang lumabas." Papagpagin niya ang alikabok na dumidikit sa aking katawan. Habang nangangaral siya sa akin non -stop. Natawa lang ako habang nakikinig sa kanya, hindi siya marunong mamalo. Dahil masasaktan si Papa, masasaktan siyang saktan ako o kahit saktan lang niya ako.
Ngunit isang araw, ibang sakit ang naramdaman ko kay Papa. Sinaktan niya ako sa ibang paraan, dahil umuwi siya isang araw kasama ang ibang babae at nakakapit ito sa braso niya kasama ang dalawang anak. Isang babaeng sigurado akong kasing edad ko at isang lalaking mas matanda sa akin.
Nang makalapit na sila nagulat ako na tinanong ko si Papa. "Papa, sino sila?" Tanong ko, sumulyap sa mukha ng mga kasama ni Papa.
Kumalas ang babae sa pagkakahawak sa braso ni Papa, pagkatapos ay ngumiti siya sa akin, habang si Papa ay umupo upang magpantay ang taas naming dalawa. "Eula, siya ang iyong Tita Shine, kasintahan ko at siya rin ang magiging bago mong Mama." Sabi ni Papa habang seryoso but he tried to smile at me. Nang masulyapan ko ang babaeng kasama niya ay ngumiti siya. "Hi, Eula. Ako ang Tita Shine mo. Baka matawag mo rin akong Mama." Aniya at inilahad ang isang kamay niya upang makipagkamay. Ipinakilala din niya ang dalawang bata na kasama nila. Si Raquel at Rafael na kapwa mga anak niya ng kanyang dating asawa.
"Eula, makakalaro mo sila." Naririnig kong sabi ni Papa.
Ngunit naguguluhan ako, sabi ni Papa, hindi niya ipagpapalit si Mama, ngunit bakit ngayon? May kasama siyang iba na magiging bago niyang pamilya. "Eula" Tumawag ulit si Papa sa kanyang malambing na boses.
Hinawakan niya ako sa magkabilang balikat at iniharap sa kanya. “Eula, bakit? Hindi ka ba masaya?"
"Mayroon kang isang bagong Mama at mga kapatid na maaari mong i-play tulad ng lagi mong ninanais." Umiling ako, habang nakatingin sa mukha ni Papa.
"Ayoko, Papa." Sagot ko, tumutulo na ang luha sa mga mata ko.
"Ayoko ng bagong Nanay, Itay"
"Ayoko ng mga bagong kapatid, ayokong makipaglaro sa kanila ..." Maraming luha ang tumulo sa aking mga mata, masakit makita na may bagong pamilya si Papa.
Niyakap ako ni papa at inalo ako habang tinatapik ang likod ko. “Papa, bakit ganun? Sinabi mong mahal mo kami, Mama, ngunit bakit mayroon kang ibang pamilya ngayon?” Nakaiyak na tanong ko sa kanya at pinunasan ang mga luhang dumadaloy sa aking mukha gamit ang aking kamay.
"Eula, para ito sa iyo, gusto mo, Mama, mga kaibigan, di ba?" Anito ni Papa, pabulong na yumakap sa akin. Marami siyang sinabi, ngunit hindi lahat ng sinabi niya ay mahalaga sa akin.
"Galit ako sayo Papa" sabi ko saka tumakbo sa bahay at mabilis na pumunta sa kwarto ko at nagkulong. Sinara ko ang pinto at nilock para hindi mabuksan ni Papa.
Ngunit hindi ko inaasahan na madali niya pala itong mabubuksan at pumasok din siya sa aking silid.
"Eula," aniya.
Lumapit sa akin si Itay at umupo sa gilid ng aking kama. "Eula, mahal ko ang Tita Shine mo, mahal din kita." Anito habang nakaupo at napatingin si Papa sa mukha ko na pinunasan ko ng dalawang kamay ko. "Matanda na si Papa, ayoko lang iwan ka ng wala. Nangangalaga sa iyo at nagmamalasakit." Sinabi niya ulit, hawak ang dalawa kong kamay.
"Eula, sana maintindihan mo rin Papa, mahal din ako ng Tita Shine mo at alam kong mamahalin ka rin niya, tulad ng pagmamahal na ipinakita niya sa akin."
“Ayaw mo ba nun? Maaari mong tawagin Mama, ang iyong Tita Shine." Umiling ako, saka tumingin kay Papa na nagmamakaawa.
"Papa, ayoko!"
“Okay lang na tawagin lang kita na Papa. Ayoko ng Mama, kung hindi lang si Mama ang magiging Mama ko, ayoko, Papa."
“Ayoko talaga sa kanila, Papa. Hindi ko sila kailangan, at lalo na hindi mo sila kailangan, Papa. Okay lang tayong dalawa, nandito sa rancho na magkasama."
"Masaya tayong dalawa lang di ba?"
“Hindi na natin sila kailangan, Papa. Huwag mo silang isama, Papa, pakiusap." Nang magmakaawa ako kay Papa, maraming luha ang tumulo sa aking mga mata. Habang tumulo ang aking sipon, pinupunasan ko gamit din ang kamay ko. Inabutan ako ni Papa ng panyo na hawak niya at ipinahiram sa akin para sa aking gamitin. "Eula, tigilan mo na ang pag-iyak, huwag kang umiyak."
Sa edad na labing-anim na taong gulang, pakiramdam ko ay sapat na ako sa pag-iisip. Dahil din sa mga kasambahay ko na nangangasiwa ng lahat ng gawain sa bahay. Maliban kay Yaya Miranda na madalas kong kausapin tuwing sa tingin ko nakararamdam ako ng pagkainip at sabik na lumabas at tumakas mula sa rancho.
Gustung-gusto kong makipaglaro sa kanila, kasama ang aking mga kasambahay tuwing nasasabik akong maglaro sa labas. Hindi ako pinahintulutang lumabas, dahil ayaw ni Papa na lumabas ako upang maglaro kasama ang aking mga kapwa bata.
Kaya't madalas kaming naglaro ng tagu-taguan, kasama ang aking mga kasambahay, tuwing nasasabik ako sa aking pagkabata.
“Hindi ko na sila kailangan, Papa. Sapat na para sa akin na makipaglaro sa mga nandito sa bahay, kasama mo, Papa."
“Sapat ka na para mapasaya ako, Papa. Wala na akong ibang kailangan, maliban sa iyo, Papa." Sabi ko.
Sa sinabi ko nakita ko ang lungkot sa mukha ni Papa. Mabait ako, masunurin din akong bata, pero minsan talaga, may pagkapasaway din ako sa madalas kong pagtakas. Ngunit masasabi kong naging mabait ako kay Papa, bilang kanyang anak. "Eula" Malungkot niyang sinabi. "Para sa akin, baka matanggap mo ang Tita Shine mo?" Sumamo si papa, iniiwas ang pagsusumamo ko sa kanya.
Narinig kong paulit-ulit ang mga pagsusumamo ni Papa, tinakpan ko ang magkabilang tainga, parang nabingi ako sa walang tigil na pakiusap ni Papa, na tanggapin ko ang kanyang bagong pamilya.
Hindi ako maramot, kahit na ako ay nakahihigit sa iba, ngunit hindi iyon naging hadlang, upang maayos kong makasama ang aming mga Maids sa bahay. Hindi ako nagpakita ng anumang masama sa kanila, hindi ko rin ipinagmamalaki ang aking antas sa pamumuhay. Ganun din ang ginawa ni Papa sa iba, ayaw niya lang talaga akong makita na nasasaktan ako.
Ngunit iba na ngayon.
Hindi naman sa galit ako kay Papa, tulad niya ayoko lang na saktan siya ng iba. Natatakot akong gamitin lang siya, sa huli ay masaktan si Papa.
"Ayoko, Papa!" Sigaw ko sa kanya. "Umalis ka na, Papa." Humagulhol ako at umiyak.
Tinanggal ko ang kamay ni Papa na hawak niya sa mga kamay ko. "Ayoko, Papa!"
"Ayoko, Papa!"
"Ayoko, Papa!"
Ulit ko sa kanya habang umiiyak. Tinakpan ko ang mukha ko ng magkabilang kamay ko at saka yumuko mula sa pagkakaupo na nakayuko.
"Eula, please!" Muli na namang nakiusap si Papa, sapilitang kinuha ang kamay kong nakatakip sa mukha ko.
“Eula, hindi kita iiwan. Ang gusto ko lang ay may kasama ka kapag nawala ako sa tabi mo. Isang tao na mag-aalaga sa iyo, habang wala ako at hindi ka na makakasama."
“Sinabi mo Papa, hindi mo ako iiwan? Ngunit bakit mo sinasabi sa akin iyon?" Lalo akong naiyak, pumatak ulit ang luha sa mga mata ko.
Bakit pakiramdam ko, nagpapaalam sa akin si Papa. Malakas siya at alam kong wala siyang naramdaman sa kanyang katawan.
END OF FLASH BACK
Mula sa araw na iyon nang iuwi ni Papa si Tita Shine sa bahay. Hindi na ako naging pabor sa kanila na manatili sa aming bahay. Hindi ako komportable sa kanila, na mariin ko pa ring tinutulan ang mga hangarin ni Papa, ngunit sa huli ay dahil sa kanyang pakiusap. Pumayag ako, ngunit hindi ko siya tinawag na Mama.
Nag-iisa lang ang Mama ko, walang makapapantay at makahihigit sa kanya, kahit na kinalimutan na siya ni Papa, dahil sa kanyang bagong pamilya.
Galit ako kay Papa noon, ngunit dahil mahal ko siya, tinanggap ko sa sarili ko na gusto ko lang siyang makita na masaya. No matter what I objected to, mahal ni Papa ang kanyang bagong pamilya, ngunit ang pangako sa akin ni Papa. Hindi niya nakakalimutan, aalagaan pa niya ako at hindi siya aalis.
Ngunit nasaan na siya ngayon?
Nasaan siya kapag kailangan ko siya?
Nasaan siya kapag nahihirapan ako, nalulungkot at hinahanap siya!
Miss ko na si Papa, miss na miss ko na siya.
********************
"Sir, may bisita kayo." Sambit ni Gilbert habang sumilip sa silid ng opisina ko.
"Sige, papasukin mo na siya." Utos ko. Narinig kong binanggit niya na ang lalaking inutusan ko ay dumating para hanapin si Eula.
Matagal na, ngunit hindi ko pa rin siya nakikita. "Magandang hapon po, Sir Apollo."
"Umupo ka!" Utos ko, inaalok siya.
Umupo siya at saka nagsimulang magsalita. "Ibig mong sabihin, wala ka pa ring nakukuhang impormasyon, nasaan si Eula?" Tulad ng madalas kong pagtatanong sa kanya.
"Ipagpaumanhin niyo po Sir! Ngunit parang iniiwasan niya tayo ng sobra, kapag hinahanap namin siya. Hanggang ngayon, kahit na ang aking mga inupahan na tao, ay walang makuha na impormasyon tungkol sa kanya at kung nasaan siya ngayon. Halos nalibot namin ang buong Pilipinas, ngunit wala pa rin kaming mga detalye, tungkol sa kanya at kung saan namin siya mahahanap." Ayon sa mga naunang ulat, pareho parin ito at walang nagbago.
“Sige, hanapin mo lang siya. Siguro sa susunod, makikita natin siya." I ordered, hindi ako nawawalan ng pag-asa na makita ko siya ulit. Gusto ko siyang harapin, tanungin, tungkol sa hindi niya pagbalik sa akin, matapos niyang ipangako na darating siya, babalik sa akin. Ngunit ...
"Sir, matagal na namin siyang hinahanap, hindi ba .."
Pinutol ko ang sasabihin niya. "Bayaran kita di ba?" Tumango siya.
"Pero dahil Sir, ..." Pinigilan ko ulit siya sa sasabihin niya. Ang madalas nitong pangangatuwiran, ang madalas kong pagtutol sa kanya, sa aking munting pag-asa na makita ko rin si Eula at makakapagtanong din sa kanya.
Ayokong isuko ang munting pag-asa na iyon, kung gaano man siya magprotesta, sumuko at makipagtalo, hindi ako sang-ayon sa gusto niya. Ayokong sumuko na lang sa munting pag-asa na nararamdaman ko. "Hanapin mo lang siya, alam ko, makikita rin natin siya." Utos ko at hindi siya sumagot.
Nagpaalam ito matapos niyang mabanggit ang ilang mga posibleng lugar na maaaring napuntahan ni Eula. "Sige. Salamat." Sabi ko at umalis na siya.
********************
"Inmate # 631 may bisita ka" Tawag sa akin ng cell guard namin.
Nais ng mga kasama ko na maki-tsismis, kaya't mabilis silang bumangon mula sa kanilang kinauupuan at ang ilan ay nakahiga pa rin sa kanilang mga kama sa loob ng selda, dahil sa malakas na tinig ng guwardiya na tumatawag sa akin at sinasabing mayroong akong panauhin.
Sigurado ako na si Maya, siya lang ang madalas na bumisita sa akin at si Nanay Miranda, wala nang iba.
Simula noong ako ay nahatulan at nakulong sa mga charges na hindi ko nagawa. Sila lang talaga ang dumadalaw sa akin, dahil ang abugado, na kaibigan ni Papa, ay tumakas palayo sa akin, siya ang namamahala sa kaso na sapilitang sinisisi sa akin. Bago pa man lumabas ang resulta at hatol ng hukom, napansin kong may pagbabago sa abugado na humawak sa aking kaso. Palagi siyang balisa at tila takot sa tuwing dumadalo kami sa isang pagdinig. Palagi siyang wala sa kanyang sarili at hindi siya makapagsalita ng maayos.
Kaya't hindi ako nagulat, bago ako tuluyang nahatulan, ako ang totoong salarin, agad akong nahatulan nang walang matibay na ebidensya at biglang nawala ang kaibigan ni Papa na parang bula.
Kahit si Papa ay galit sa akin, nang umalis ako sa rancho nang hindi nagpaalam at sumama sa lalaking mahal ko.
Kahit na nagalit din ako kay Papa, para sa kanyang biglaang pag-aasawa at pag-uwi ng kanyang bagong pamilya sa rancho.
Hindi ko mapapatay ang sarili kong Papa. Mahal ko siya, walang dahilan para mapatay ko siya gamit ang aking mga kamay.
Ngunit hindi, nahatulan pa rin ako sa krimen at haka-haka lamang nila, nagawa pa rin nila akong maikulong, kahit na walang matibay na ebidensya.
Walang nais na magpatotoo, o patunayan na ako ang totoong salarin sa pagpatay sa aking Papa. Ang haka-haka lamang at sapilitang akusasyon sa akin ng aking Tita Shine, ang batayan para sa aking pagkabilanggo sa kaso ng pagpatay sa aking sariling Papa. Lahat ay takot masaktan at malamang natatakot din sila sa aking madrasta. Kaya, kahit isa, walang sinuman ang naglakas-loob na tulungan ako, lahat ay naging pipi, bulag at bingi sa paglilitis sa aking kaso.
Ang pagpatay sa sarili kong Papa, kailanman, hindi ko kayang gawin sa kanya. Ngunit, narito ako ngayon, nagbabayad ng maraming taon sa bilangguan, sa kaso na inakusahan nila ako.
Narito ako ng limang taon, nagtitiis, nakakulong at naghihintay ng isang araw, maririnig din niya ang aking mga dalangin.
Isang araw, sana, makalabas ako rito, at makalabas sa madilim na piitan, kung saan pilit nilang ipinakulong, hanapin ang totoong salarin, kung bakit namatay si Papa, at ang salarin sa aking pagkakakulong at ang mga paghihirap na tiniis ko sa nangyari sa ang aking buhay sa loob ng limang taon.
Nang makalabas ako sa aking selda, sinundan ako ng ilang mga tsismosa, naghihintay, para sa mga tsismis na kukunin nila sa akin. Ang iba ay nagbabantay para sa mga regalo o pagkain ni Nanay Miranda.
Kasalukuyan akong naglalakad sa hallway ng malawak na bilangguan na ngayon ay aking tahanan. Nang matunton ko ang lugar ng visiting area, mula sa pintuan papunta sa lugar ng visiting area, nakita ko kaagad ang bisita na sinabi ng aming bantay sa selda.
Si Maya, siya ang madalas kong bisita. Siya ang nakikita ko, ngunit bakit parang nagtaka ako sa nakita ko.
May katabi siyang lalaki, nasa harap niya. Magkaharap sila at nag-uusap!
Sa hindi ko alam, parang kinakabahan ako.
Sino ang lalaki, sino ang kasama niya?
Bakit nandito siya at kasama si Maya?
Sina Maya at Nanay Miranda lang ang madalas na bumisita sa akin dito nang magkasama, ngunit bakit ngayon, mayroong isang lalaki sa tabi niya, well dressed at mukhang edukado.
Masaya ang mukha ni Maya, ng makita ko siyang kausap ang lalaking kasama niya.
Tumatawa pa rin sila, habang nag-uusap. Mukha talaga silang magkasama, pumunta dito si Maya, para bisitahin ako. Ngunit bakit kailangan niyang isama ang lalaking iyon?
Boyfriend ba ni Maya?
Marahil, dahan-dahan akong naglalakad upang hindi agad makuha ang atensyon ng dalawa sa paglapit ko sa kanila. Naririnig ko pa rin ang malakas na boses ni Maya at ang masayang tawa nito.
Nang malapit na ako sa lugar nila, napansin ako ni Maya, agad siyang tumayo, mula sa pagkakaupo sa harap ng lalaking kasama niya.
Humarap sa akin ang lalaking kasama ni Maya, tumingin sa akin, ngumiti, tumayo din, mula sa kinauupuan niya. Binati ako, binati ang paglapit ko. Habang si Maya, inalalayan ako, habang naglalakad kami palapit sa upuan kung saan nakaupo silang dalawa kasama ang kasama niya.
Tinulungan ako ni Maya na maupo. Tapos ngumiti siya, tumingin sa kasama niya, tumingin sa akin. Nang umupo ulit ang lalaki, nagsalita si Maya. "Kumusta ka, Eula?"
"Ayos lang ako!" Sagot ko, saka sumulyap sa kasama. "Sino siya?" Tanong ko kay Maya.
Ngumiti siya, tumawa, at pagkatapos ay ipinakilala niya ang kasamang lalaki. "Kaibigan ko, Eula." Sumagot siya.
Kaibigan
Wala siyang sinabi sa akin, tungkol sa kaibigan niyang lalaki, mula nang una kaming magkakilala ni Maya and got to know each other.
Hindi niya binanggit ang kaibigan niyang lalaki. “Paumanhin, Eula! Si Joseph." Nakangiting sabi niya sa akin. "Attorney Joseph Miranda, ang kaibigan ko."
Natigilan ako, nabigla sa sinabi ni Maya. Hindi ako makapaniwala, isang Abugado ang kasama niya. Ang lalaking kasama niya ay gwapo, matangkad, mas matangkad pa, mula sa aking matangkad na bulas.
Tinitigan ko ng mabuti ang mukha ng lalaking kasama ni Maya, inabot niya ang kamay, para makipagkamay. "Kumusta, ako si Joseph Miranda, kaibigan ni Maya." Malawak ang ngiti niya at tumingin sa mukha ko.
Nang maglaon, ginambala ni Maya ang pag-uusap habang nagpapakilala si Joseph, nagsalita si Maya. "Sinabi ko sa kanya ang tungkol sa iyong kaso. Tungkol sa pagkamatay ng iyong Tatay, na napilitang sisihin ka." Sa sinabi ni Maya, lumingon ako sa kanya.
"Eula, gustong tumulong ni Joseph, tutulungan ka niya, ikaw." Muling sabi niya habang nagpatuloy sa pagsasalita.
"Nais kang tulungan ni Joseph, bigyan ka ng pagkakataong makalabas dito."
"Mapawalang-sala ka sa kaso at mga akusasyon laban sa iyo, sa pagpatay sa iyong Tatay."
"Oo, Eula, nais kitang tulungan, ngunit una sa lahat, kailangan ko rin ang iyong tulong, upang maunawaan ko ang lahat at mapag-aralan ang mga hakbang na gagawin natin upang makaalis ka rito." Nagsalita si Joseph. Paglingon ko sa kanilang dalawa, habang pareho silang nagsasalita at nagpapaliwanag kung bakit siya narito at anong tulong ang makakatulong sa akin na makalabas dito sa madilim na piitan na matagal ko nang tiniis.