เรือนรักเรือนใจ (เรือนคุณพระนาย)

หาคู่ให้ลูกชาย

แม่ส้มจีนแตะข้อศอกคุณหญิงชบาแผ่วเบา วาวน้ำตาที่รื้นขึ้นนั้นบ่งบอกถึงความผูกพันในสถานที่ คุณหญิงชบายิ้มน้อยๆ ก่อนจะเชิญแม่ส้มจีนไปนั่งที่ตั่งรับรองผู้มาเยือนบริเวณร่มไม้ใหญ่ริมสวนสวย แค่อึดใจคนงานหญิงก็นำน้ำและขนมหวานออกมารับรอง

“คุณพี่ดื่มน้ำและรับประทานขนมก่อนนะคะ พักให้หายเหนื่อย ประเดี๋ยวค่อยคุยกัน”

“โอ้โห! ลาภปากของฉันแท้ๆ ค่ะ ที่ได้มากินกระท้อนลอยแก้วเลื่องชื่อ ฝีมือคุณหญิงท่านเจ้าคุณชาญชลากิจ”

“แหม... คุณพี่คะ หน้านี้บ้านไหนๆ ก็มีกระท้อนลอยแก้วกันทุกบ้านนั่นแหละค่ะ”

“แต่จะมีบ้านไหนจักเนื้อเป็นดอกไม้และคว้านได้สวยเท่าคุณหญิงล่ะคะ”

“คุณพี่ก็ชมฉันร่ำไป ตัวคุณพี่เองก็ใช่ว่าจะทำไม่ได้ แม่สายพิณอีกคน รายนั้นเก่งนัก”

แม่ส้มจีนแตะหลังมือที่ริมฝีปากหัวเราะน้อยๆ เพราะนึกขันตัวเอง “ก็ใช่อยู่ค่ะ ฉันก็ทำได้ แต่ไม่ใคร่จะทำดอกค่ะ เพราะคิดถูกที่ไม่มีลูกมีผัวก็เลยไม่ต้องทำ อาศัยกินจากบ้านน้องบ้านเพื่อนนี่แหละค่ะ ไม่ลำบากดี ส่วนแม่สายพิณก็รับใช้ลูกผัวไป ฉันน่ะรอดตัว”

ครานี้เป็นฝ่ายคุณหญิงชบาที่หัวเราะน้อยๆ เมื่อนึกถึงความหลังครั้งที่ไปเฝ้าเสด็จในกรม

“เสด็จท่านถึงว่า คุณพี่ไม่เอาผัวเพราะขี้งก กลัวว่าจะต้องรับใช้ผัวรับใช้ลูก สู้เอาเงินจากเป็นแม่สื่อดีกว่า รวยและสบายกว่ากันเยอะ ส่วนฉันกับแม่สายพิณก็อาจจะลำบากหน่อยเพราะว่าผัวรักมาก”

“เสด็จท่านพูดถูกทุกอย่างค่ะ” แม่ส้มจีนรับคำหัวเราะน้อยๆ พลางตักกระท้อนลอยแก้วเข้าปาก เคี้ยวช้าๆ ดื่มด่ำรสชาติ ยิ้มน้อยๆ ถูกใจนัก

“คุณพี่รับประทานให้อิ่มนะคะ ประเดี๋ยวเราค่อยพูดธุระกัน ฉันให้เด็กจัดใส่ปิ่นโตไว้ให้คุณพี่นำกลับไปรับประทานที่บ้านด้วยค่ะ”

“พูดตอนนี้แหละค่ะคุณหญิง พูดไปกินไปก็ได้ ฉันไม่ถือดอกค่ะ ส่วนปิ่นโตนั้นจัดเยอะๆ นะคะ ประเดี๋ยวจะไม่อิ่ม ฉันล้อเล่นน่ะค่ะ ไม่ต้องตักไปเยอะ วันพรุ่งฉันก็จะกลับแปดริ้วแล้วค่ะ จะไปกินกระท้อนลอยแก้วฝีมือแม่สายพิณเขา”

แม่ส้มจีนป้องปากหัวเราะคิกคักเหมือนสาวรุ่นเพราะขันกับท่าทีตาโตของคุณหญิงจนหล่อนต้องรีบบอกว่าพูดล้อเล่น คุณหญิงชบาหัวเราะตามกิริยาเฉกเช่นเดียวกัน ด้วยอยู่กันตามลำพังไม่ใช่คุณหญิงและแม่สื่อที่ต้องรักษากิริยาเมื่อสนทนา ในยามนี้จึงเหมือนเพื่อนสนิทเล่าสู่ความหลัง ถ้อยสนทนาถูกคอเป็นกันเองจึงดำเนินไป

เนื้อหาทั้งหมดก็ไม่พ้นเรื่องราวความหลังหนเก่า ที่ไม่ว่าจะพบกันกี่ครั้งก็พูดเรื่องเดิมทุกคราไป จนมาถึงเรื่องที่คุณหญิงชบาต้องการไหว้วานแม่ส้มจีน

“ฉันอยากให้คุณพี่ช่วยน่ะค่ะ ช่วยดูให้ฉันด้วยว่าคุณหนูเรือนไหนที่พอจะเหมาะสมกับพ่อทองบ้าง ปีนี้พ่อทองก็เข้ายี่สิบเก้าแล้วนะคะ บ้านอื่นเรือนอื่นเขามีหลานกันแล้ว ฉันนี่สิคะ ลูกก็โทน หลานก็ไม่เห็นแวว”

แม่ส้มจีนทอดสายตาห่วงใยมองคุณหญิงชบา ความกังวลบนใบหน้างามสมวัยนั้นก็ด้วย ‘เจ้าหมื่นไวยวรนารถ’ หรือ ‘คุณพระนาย’ มีชื่อว่า ‘ทอง’ บุตรชายโทนของเจ้าพระยาชาญชลากิจกับคุณหญิงชบานั้นยังไม่มีวี่แววจะพึงใจหญิงใด

หล่อนเคยได้เห็นคุณพระนายทองเมื่อครั้งกลับมาจากต่างประเทศใหม่ๆ แม้ยังไม่ได้พูดคุยอะไรกันมาก แต่ข่าวสารในพระนครก็ไม่กว้าง ลูกชายบ้านไหนเป็นอย่างไร ลูกสาวบ้านใดกิริยางดงามทุกกระเบียดนิ้ว ในฐานะที่หล่อนรับอาชีพแม่สื่อแม่ชัก หล่อนย่อมสนใจ

‘คุณพระนายทอง’ เป็นคนหนุ่มไฟแรง เฉลียวฉลาด เอาการเอางาน พูดภาษาฝรั่งและจีนได้คล่อง มีผลงานเด่นชัดจนเป็น ‘เจ้าหมื่น’ ตั้งแต่ยังหนุ่มแน่น ไม่เกินแรงที่หล่อนจะรับรู้คุณสมบัตินั้น ทว่ากิตติศัพท์ของหนุ่มนักเรียนนอกหล่อจัด เจ้าคารม กลับไม่พิสมัยหญิงใดเป็นพิเศษ เพราะคุณพระนายเป็นผู้นิยมไป ‘คลับ’ ไป ‘บาร์’ ก็ขจรไกลเช่นกัน

หล่อนจึงไม่แปลกใจเมื่อคุณหญิงชบาบอกเล่าเรื่องลูกชายมานอนที่ร้าน เพราะย่านเยาวราช สำเพ็ง ก็มากมีไปด้วยสำนักโคมเขียวเปิดตลอดทั้งค่ำคืน หล่อนเข้าใจคุณหญิงชบา เพราะหัวอกแม่นี่คือเรื่องใหญ่ที่ต้องจัดการอย่างเร่งด่วน แต่คงไม่ง่ายหากเจ้าตัวไม่ยินยอม

“คุณหญิงคะ ฉันพูดตรงๆ เลยนะคะ ในฐานะที่ฉันกับคุณหญิงก็เคยคุ้นกันมานานจนเกือบจะเป็นพี่น้องกันอยู่แล้ว ตัวฉันเองก็ผ่านร้อนผ่านหนาวมาเยอะ ตั้งแต่ผู้หญิงเรายังต้องเนียมเจียมเนื้อเจียมตัว มาจนตอนนี้ที่เราได้เลือกได้บอกกล่าวในสิ่งที่เราชอบหรือไม่ชอบ คุณหญิงแน่ใจหรือคะว่าคุณพระนายจะยอมให้คุณหญิงเลือกคู่ครองให้ สมัยเรารุ่นสาว คุณหญิงเองก็ยังได้เลือกท่านเจ้าคุณด้วยตัวเอง แล้วรุ่นลูก... ลูกจะยอมหรือคะ นี่ถ้าไม่เป็นคุณหญิง ฉันจะไม่พูดคำนี้เลย ก็แค่หากุลธิดาที่เหมาะที่ควรมาแนะนำ แค่นั้นฉันก็จะได้เงินมากโข แต่เพราะเป็นคุณหญิง ฉันอยากให้คุณหญิงตรองให้ดี ยิ่งผ่านเมืองฝรั่งมาก็ยิ่งพูดยาก แต่หากคุณหญิงยืนยันว่าจะดูตัว ฉันก็จะจัดหาให้ค่ะ”