บัวตำข้าวเปลือกจ้าวที่มีอยู่ครึ่งกระสอบจนหมดได้ข้าวมาประมาณครึ่งกระบุงที่ไม่ใหญ่มาก ข้าวประมาณนี้ถ้าต้มก็คงอยู่ได้เกือบเดือน วันนี้อากาศก็ร้อนอบอ้าวเหมือนฝนจะตกจนเหงื่อท่วมตัวเสื้อเปียกชุ่มไปหมด และฝุ่นละอองจากเปลือกข้าวก็ทำให้ระคายเคือง เธอเก็บกวาดทุกอย่างให้เข้าที่แล้วชวนลูก ๆ ทั้งสองไปอาบน้ำในลำธารที่อยู่ไม่ห่างไกลจากเรือนมากนัก ลำธารตรงนั้นเป็นที่ที่ผู้คนในหมู่บ้านมาอาบน้ำ ซักผ้า และตักน้ำไปอุปโภค
“ท่านจะอาบน้ำให้พวกข้ารึ” ทั้งสองมองหน้าแม่ด้วยความแปลกใจ ไม่เคยเลยสักครั้งที่แม่คนนี้จะอาบน้ำให้ลูก
“ใช่ พวกเจ้าเนื้อตัวมอมแมมไม่ได้อาบน้ำมากี่วันแล้ว” บัวมองใบหน้าลูกด้วยความเวทนา เสื้อผ้าก็ดำ หน้าตาก็ดำราวกับพระเอกในนิทานพื้นบ้านเรื่องขวานฟ้าหน้าดำเนื้อตัวก็เหม็นสาบ ไม่รู้ทนอยู่กันได้อย่างไร ตัวเธอเองก็ไม่ต่างจากเด็กทั้งสอง วันนี้จะจับถูขี้ไคลออกให้หมด
“เกือบอาทิตย์แล้วเจ้าค่ะ” ละอองตอ
