Rebound of Foul Hearts

REBOUND OF FOUL HEARTS PROLOGUE "Kyle, pare!" inilahad niya ang kamay niyang naunang ipinunas niya muna sa puwitan ng kaniyang boxer brief. Basa pa ang maskuladong katawan niya dahil katatapos lang niyang magshower at kalalabas lang niya din sa shower room nang makasalubong niya kami ni Coach. Agad din naman kasi akong ipinakilala ng coach namin sa sikat na basketbolista. Hindi ang maputi, makinis at maskuladong katawan niya ang pumukaw sa aking atensiyon kundi ang hugis pusong balat sa ibabang bahagi ng kaniyang dibdib. Maliit lang iyon ngunit dahil iba ang kulay no'n sa maputi niyang kutis kaya litaw na litaw iyon bukod pa sa isang alaalang kahit pa ilang taon na ang nakakaraan ay sadyang dumikit na din sa aking isipan. "Kilala nga kita!" hindi ko tuloy napigilang masambit iyon kasabay ng pagtanggap ko sa kaniyang palad. Nang makita ko kasi ang hugis pusong balat na iyon ay parang kahapon lang nangyari ang lahat. Napangisi siya kasabay ng marahang pag-iling-iling. "Of course." matipid niyang sinabi. Nakuha ko kaaagd ang ibig niyang sabihin nang sinabi niyang "of course." 'Lang 'ya naman kasi talaga oh. Sikat na PBA Player si Kyle. Ilang beses na din siyang nag-MVP kaya sino ang hindi nakakikilala sa kaniya? Huli na nang bawiin ko ang nasabi ko. Dapat pala ang sinabi ko, magkakilala kami. Magkakilala kami, noon pa. Hinugot niya ang kamay niyang noon ay mahigpit ko pa ding hawak. Medyo namula ako sa pagkapahiya. "Andrei nga pala pare." pahabol kong pagpapakilala sa aking sarili. Tumango lang siya kasunod ng pagngiti. Tumalikod siya at kinuha niya ang puting tuwalya na isinabit niya malapit sa pintuan ng shower room saka siya nagpunas. "Dito na muna tayo Andrei nang makapagpalit muna si Kyle. Ipapakita ko lang sa'yo ang locker mo." pamamasag ni Coach sa sandaling katahimikan. "Sige p're." kindat ko kay Kyle. Umaasang maalala niya ako. Tumango lang siya muli kasunod ng pagsenyas niya sa isang magandang babae na kumaway sa kaniya na sandaling sumilip sa pintuan. Kilala ko ang napakagandang babaeng iyon. Walang hindi nakakakikilala sa sikat na artistang si Anne. Totoo nga pala ang napababalitang sila na. Bigla ko tuloy naalala ang girlfriend kong gustong sumama kanina pero pinagbawalan ko dahil ayaw ko namang may inaalala ko sa ensayo lalo pa't ito palang yung araw na formal akong ipakikilala ni coach sa mga makaka-team ko. Dyahe yata 'yun! Nang naituro sa akin ni coach ang locker ko ay mabilis kong inilagay doon ang mga laman ng nakasukbit sa balikat kong backpack. Habang naglalagay ako ng mga gamit ko ay hindi ko maiwasang silipin muli siya na noon ay nagpapalit. Magandang lalaki nga talaga siya. Astig parin tulad noon. Napabuntong-hininga ako. Bago niya maisuot ang kaniyang t-shirt ay muli kong napagmasdan ang balat na kulay puso. Ngayon ay mas sigurado na ako sa matagal ko nang hinala kahit noong napapanood ko lang siya sa laro niya sa TV. Bago niya ako mapansing nakatitig sa katawan niya at mapagkamalang bakla ay mabilis kong binawi ang tingin ko ngunit hindi ang paglakbay ng mga alaala. Walong taong gulang lang ako noon. Maaring may mga detalye akong nakalimutan o kaya mga detalyeng naidagdag ngunit sigurado akong nangyari ang lahat  iyon nang paslit pa ako. Sa isang private school ako noon nag-aaral. Iisang campus lang kami ng mga High School. Malapit sa playground kung saan kami naglalaro ng mga kaklase ko ng habulan pagkatapos ng aming klase sa hapon at hinihintay ang flag retreat ay ang basketball court na pinaglalaruan naman ng mga high school. Nakatalikod ako noon at hindi puwedeng gumalaw dahil nahuli na ako ng taya sa laro namin. Nakalimutan ko na kasi ang pangalan ng larong iyon. Yun bang kapag natapik ka ng taya, hindi ka na maari pang gumalaw maliban na lamang kung may tatapik sa'yo na kalaro mo at puwede ka na muling tumakbo para i-save din ang ibang natapik ng taya. Basta gano'n 'yun. Malikot ang mga mata ko noon, nag-aabang ng mag-se-save sa akin nang biglang may tumamang bola sa aking ulo dahilan para matumba ako. Hindi pa man ako nakakatayo nang biglang may lumapit sa akin na nakasando ng puti at short. Inalalayan niya akong tumayo. Itinulak ko siya. Ayaw kong isipin ng mga kalaro ko na lampa ako. Iyon kasi ang tingin sa akin ng mga pinsan ko. Lampa ako dahil hindi ako naglalaro sa mga nilalaro nila. Lampa ako dahil bukod sa payat ay bansot pa. Lampa ako dahil madalas akong madulas o kaya ay mahulog sa tuwing umaakyat sa mga puno ng bayabas. Lampa ako dahil hindi nakakapag-shoot ng bola kapag naglalaro kami ng basketball. "Okey ka lang?" tanong niya sa akin. Tumango ako sabay kamot sa ulo kong tinamaan ng bola. "Sigurado ka?" nakangiti na siya. Napawi na yung pag-aalala sa mukha niya. "Oo naman." matapang kong sagot. "Sige nga, kung talagang okey ka na, kunin mo nga ang bola at shoot mo sa ring?" ipinatong niya ang kaniyang kamay sa aking balikat. Tumingin muna ako sa kaniya. Naaalangan. "Ayaw ko nga." "Kung hindi ka lampa, dapat matibay yang katawan mo." pahabol niya. Tumingin ako sa mga kalaro ko. Natakot ako na marinig nila ang salitang lampa. "Sige ba! Yun lang pala eh!" matapang kong sagot. "Yan dapat! Astig!" tinapik niya ang pawisan kong pisngi. "Ano ba 'yan tol? Abala lang 'yan!" sigaw ng kalaro niya nang makitang hawak ko ang bola at pinapa-shoot ako imbes na ituloy na nila ang paglalaro. "Tumahimik ka nga diyan. Tamaan ka sa akin!" singhal niya. Napabilib niya ako! 'Yun kasi ang gusto ko, palaban! "Sige na. Huwag mo silang pansinin." kindat niya. Tumitig ako sa kaniya. Bigla kasing bumilib ako sa tapang niya. "Habang nagdi-dribble ka ng bola, dapat tinatantiya mo na din ang layo mo sa ring para bago mo i-shoot ay alam mo na kung aabot ang bola." nakayukong bulong niya sa akin. Sa tingin niya noon sa akin, parang siya yung unang naniniwalang kaya kong humawak ng bola. Yun bang... kaya kong maglaro. Malayo-malayo siya sa ginagawa ng mga pinsan kong pangkukutya sa akin sa tuwing naglalaro kami ng basketball. Kaya naman dahil madalas akong makantiyawan, iniiwasan ko nang kalaro pa sila. Hanggang sa nawalan na ako ng interes humawak pa ng bola. Ngunit siya, yung tingin sa akin ay para bang bilib na bilib sa kakayahan ko. "Sige, kaya mo yan kid!" Huminga ako ng malalim. "Sige na! Itira mo na!" wika niya. "Baka mapilayan 'yan!" sigaw uli ng nagtatawanang mga barkada niya. Huminga ako ng malalim. Tumigil ako sa pagdi-dribble. "Huwag mo kasi silang pansinin. Ganyan din ako noon. Sige, ganito na lang, bubuhatin kita ta's kapag sinabi kong shoot! Itira mo na agad ang bola ha?" Tatanggi palang sana ako nang binuhat na niya ako. Kasabay ng pagtalon niya ang pagsigaw niya sa akin ng shoot! Tinira ko din ang bola at kitang-kita ko ang pag-ikot-ikot muna nito sa ring bago tuluyang pumasok. "Naks! Galing ah! Apir!" nakatawang wika niya sa akin nang naibaba na niya ako. Nag-apir kami. Unang pagkakataon noon na naramdaman kong may astig akong kasangga. "Sige na, bumalik ka na sa mga kalaro mo." kindat niya sa akin. Ang dati'y asiwa kong ngiti ay lumuwang. Pakiramdam ko nakahanap ako ng kakampi na mas malaki sa akin at magtuturo sa akin kung paanong maging astig. Tatakbo na sana ako pabalik sa mga kalaro ko ng tinawag ako. "Kidddd!" sigaw niya. "Anong pangalan mo?" "Andoy ho!" Palayaw ko ang ibinigay ko. "Ako ang kuya Kaloy mo. Ingat sa paglalaro, okey?" Tumango ako kasunod ng pagtakbo. Bago ako tuluyang nakalayo ay nagawa ko pa din lingunin si Kuya Kaloy na noon ay nagsimula na sa paglalaro ng basketball. Mula nang araw na iyon, pagkatapos ng klase ko ay nagpupunta na ako sa basketball court. Gustung-gusto ko siyang panoorin. Gusto kong makuha ang technique niya sa paglalaro. Yung liksi niya at galing sa pag-shoot ng bola. Minsan kinikindatan niya ako kapag nakikita niya ako ngunit madalas abala siya sa kaniyang paglalaro. Basta ang alam ko lang noon, tinitilian siya ng mga babae. Idol ng mga mahilig sa basketball at kilala sa buong campus namin. Lahat noon ng makakasalubong niya, tinititigan siya. Nililingon kahit pa nakalagpas na siya sa kanila. May mga sandaling nakakasalubong ko siya ngunit nahihiya akong tignan siya. Sa dami ng kakilala niya, pa'no pa ba niya ako mapapansin. Gusto ko, maging kagaya niya. Idol ko siya noon pa. Pagdating ng araw, dapat kasing astig ko siya! Isang umagang naglalakad ako mag-isa papunta sa classroom namin. Hanggang sa gate na lang kasi ako inihahatid ni Mommy dahil may pasok din naman siya sa opisina at alam din kasi niyang kaya ko nang pumunta sa classroom ko na mag-isa. Iyon din kasi ang gusto ko, ayaw kong makita ako ng mga kaklase kong inihahatid pa ako ni Mommy. Ayaw kong maging kagaya nila ako. Gusto kong maging astig tulad ng mga pinsan ko. Patalon-talon pa ako nang may biglang humila sa akin at tinakpan ang mga mata ko. Dama ko ang mainit-init at malambot na pisngi na dumikit sa aking pisngi. Ang nakakatusok na matigas na buhok sa aking noo. Naka-gel siya kagaya ko. Yun kasi ang inilalagay ni Mommy sa buhok ko kaya kabisadong-kabisado ko. Mabango siya. Mabango din naman ako dahil sa pinaliliguan ako ni Mommy ng cologne ngunit iba ang amoy niya. Bangong parang binata. Pilit na tinanggal ng maliit kong kamay ang nakatakip sa aking mga mata ngunit hindi ko kinaya. Nandiyang sipain ko siya at suntukin ngunit sadyang maagap siya kaya hindi ko siya natatamaan ngunit hindi niya tinatanggal ang pagpiring sa aking mga mata. "Bahhhh!" sigaw nang pumiring sa akin nang tinanggal niya ang kamay niya sa mga mata ko. Pagdilat at pag-angat ko ng mukha ko ay si Kuya Kaloy ang nakita ko. Katulad ko, naka-school-uniform din lang siya. Maluwang ang pagkakangiti. Nakasukbit ang backpack sa isa niyang balikat. "Andoy, papasok ka na sa klase mo?" Tumango lang ako. "Kala ko na kung sino!" pabulong kong wika. Hindi ko alam kung bakit ko nagawang mahiya noon sa kaniya samantalang gustung-gusto ko na sana pansinin niya ako. Gusto ko kasing magpapaturo sa kaniya sa paglalaro ng basketball. "Saan ba ang classroom mo, ihahatid na kita doon." hindi ko alam kung inakbayan niya ako noon o dahil sa liit ko ay mas puwedeng sabihing ipinatong lang niya ang palad niya sa balikat ko. "Sige!" nakangiti na ako. Ayaw kong gumamit ng po at opo sa kaniya. Tingin ko kasi sa kaniya, isang malaking barkada. Astig kasi 'yun. Kasama ko ang idol ko. Kasama ko ang pinaka-astig sa campus namin. "Mahilig ka bang basketball?" tanong niya habang naglalakad kami. "Oo naman!" sagot ko. "Gusto mong matuto?" "Tuturuan mo akong maglaro?" balik tanong ko. "Oo." "Talaga? Ayos!" "Pero sa isang kondisyon." "Ano?" "Dapat tawagin mo akong kuya at dapat matuto kang gumamit ng po at opo." "Yun lang pala e! Kayang-kaya yun!" Hinawakan niya ang balikat ko. Hindi tuloy ako makahakbang dahil sa lakas ng pagpigil sa akin. "Kasasabi lang ih, Po at Opo! Ano, deal ba?" "Oho!" "Sige, puntahan kita sa inyo mamayang hapon." "Alam mong bahay namin?" "Oo naman. Tatlong bahay lang ang pagitan namin sa inyo. May paglalaruan ba sa inyo?" tanong niya. "Wala po eh! Pero di ba sa malapit sa plaza may mga basketball court doon?" "So paano, do'n na lang tayo magkikita mamayang hapon? Basta Andoy magpaalam ka sa inyo ha?" "Opo Kuya Kaloy." sagot ko. "Ayos!" umupo siya sa harap ko ngunit mas mataas pa siya sa akin. Ginulo niya ang matigas kong buhok na puno ng gel. Gaganti din sana ako kaso maagap niyang inilayo ang kaniyang buhok sa akin. Di ko tuloy siya nagantihan. Kinahapunan, tumakas ako ng bahay. Suot ko ang binili ni Daddy sa akin na basketball uniform na matagal ko nang hindi nagagamit. Basta iyon ang tawag ko noon do'n. Pambasketball na uniform. Nagdala din ako ng sarili kong bola. Pumayag si Mommy na lalabas ako ng bahay ngunit hindi niya alam na lumabas ako ng bakuran namin. Lakad-takbo ang ginawa ko makarating lang sa kung saan ako tuturuan ni Kuya Kaloy. Naabutan ko na siya noon na naglalaro. Nakahubad siya ng pang-itaas. Kumikislap ang kaniyang pawis sa tama ng noon ay palubog ng araw. Paikot-ikot siya sa pagdi-dribble. Sa tuwing tinitira niya ang bola ay palaging pasok. Lalo akong humanga sa galing niya. Nainip tuloy ako sa paghihintay na malapitan siya. Hindi kasi ako makatawid agad-agad dahil sa mga sasakyang dumadaan. "Kuya Kaloy!" sigaw ko sa kaniya habang inumpisahan ko na ding maglakad palapit sa kaniya. Nilingon niya ako. Nakangiti siyang tumingin sa akin. Kumaway pa siya at mabilis ang kaniyang mga paang humakbang para salubungin ako. Lumingon siya sa bahaging kanan ko at nakita kong nanlaki ang kaniyang mga mata. Nasa gitna na ako ng daan at sa kaniya lang ako nakangiting nakatingin. Tumakbo na din ako para lapitan siya. "Andoyyyy!" nagulat ako sa sigaw niya. Tumakbo na siya palapit sa akin. Parang isang iglap lang ang lahat. Naramdaman ko ang mabilis na pagyakap at pagkarga sa akin ni Kuya Kaloy at ang sabay naming pagbagsak sa lansangan. Sa pagkagulat ko noon ay napatitig lang ako sa hugis pusong iyon sa dibdib niya. Ilang sandali din kasing nasa ibabaw niya ako at natapat ang mga mata ko sa bahanging iyon ng kaniyang dibdib. "Okey ka lang?" pabulong lang iyon. Mula sa pagkakatitig ko sa hugis pusong balat na iyon ay lumipat ang aking mga mata sa kaniyang guwapo at makinis na mukha. "Opo." mahina kong sagot ngunit lalo akong napatitig sa kaniya dahil halatang may masakit sa kaniya. May dugo na gumuhit mula sa kaniyang noo. Nang bitiwan niya ako at mabilis akong tumayo ay nakita ko ang pag-agos ng dugo sa sementadong lansangan. Si Kuya Kaloy ang nabundol noon sa pagliligtas sa akin. Dumami ang tao noon sa paligid. May mga sumisigaw! Marami ang mabilis na tumulong sa amin at dahil sa pagkabigla ay hindi ko nagawang magsalita. Ni hindi ako makakilos sa aking kinatatayuan. Natatakot ako lalo pa't nakita ko ang kalagayan ni idol. "P're, parang namumukhaan na kita." boses iyon ni Kyle. Natigil ako sa pagbalik ko sa nakaraan. Napangiti ako. Naaalala na ba talaga niya ako? Ito na ba ang muling pagsisimula ng naudlot naming pagkakaibigan noon? Paano namin dudugtungan ang nakaraan ngayon? Paano kung may isang damdaming uusbong kahit pa gaano namin iyon itatanggi at paglabanan? Chapter 1 Kyle's Point of View "P're, parang namumukhaan na kita." lakas-loob kahit pa nagdadalawang isip kong sinabi iyon sa bagong saltang magiging bagong kasama namin sa team. Kailangan kasi namin ng isang posisyon bilang guard pagkatapos magresign ang isa naming kasamahan. Kaninang ipinakilala sa akin ng aming coach ay hindi sumagi sa isip ko na siya na iyon. Nang pangalawang tinitigan ko siya ay medyo naghinala na ako at nang tumagal pa ang patagong pagtitig ko sa kaniya sa malayuan ay alam kong hindi ako puwedeng magkamali. Siya nga siguro ito. "Nakikilala mo na ako?" tanong niya. Halata sa mukha niya ang halong saya at pagtataka. Tumango lang muna ako habang mas inigihan kong titigan siya. Ang mga mata niya, ang ilong at ang ngiti. Nagbago man ng bahagya ang lahat ng ito ngunit iyon pa din kasi yung dating hitsura ng musmos na bata na kahit kailan ay hindi ko makalimutan. Bumunot muna ako ng malalim na hininga bago ko sinagot ang unang tanong niya. "Oo kilala kita, p're." Yumuko ako. Gusto kong mawala yung kakaibang kabog sa dibdib ko. Napalunok muna ako saka ko muli siya tinignan sa kaniyang mga mata. "Andoy... ikaw si Andoy hindi ba?" Kahit pa sigurado na ako, humiling pa din ako sa Diyos na sana hindi siya. Gusto kong linlangin sana ang sarili ko. "Ako nga 'to! Natatandaan mo parin nga ako. Ikaw si Kuya Kaloy, hindi ba?" Akmang yayakapin niya ako. Umatras ako. Halatang umiwas sa kaniya. Maamo ang kaniyang mukha ngunit nakadikit doon ang simula ng kalbaryo ng aking buhay. Siya ang dahilan ng mga mahihirap na pagsubok na pinagdaanan ko at ng aking pamilya. Aksidente man marahil ang nangyari ngunit hindi ko parin kayang tanggalin sa isip ko na siya ang puno't dulo ng malaking pagbabago ng aking buhay. Sa pagligtas ko ng kaniyang buhay ay buhay ko naman ang dumanas ng paghihirap. Kapalit ng pagtulong ko ay ang kamuntikan ding dahilan ng hindi ko pag-abot sa aking mga pangarap. "Kumusta na? Idol, antagal kong hinintay ang pagkakataong muli tayong magkita. Idol kaya kita noon pa. Napakalakas kasi ng paniwala kong ikaw yan eh! Kahit nang napapanood pa lang kita sa TV, kahit noong madalas kitang makita habang naglalaro ngunit hindi lang kasi kita malapitan at matanong. Paano kung hindi nga ikaw 'yan? Pero nang makita ko yung balat na korteng puso diyan sa baba ng dibdib mo, alam ko, sigurado akong ikaw nga si Kuya Kaloy." Mahaba niyang litanya ngunit matipid lang na kindat ang sukli ko. Ni hindi nga ako nangiti. "Sige, maghanda ka na p're. Mag-eensayo na tayo mamaya." pabulong iyon kasunod ng pagtalikod ko sa kaniya. "Pagkatapos ng laro natin baka puwedeng makapag-bonding din tayo. Kahit kape o kaya dinner kuya." pahabol niya sa akin. "Hindi mo ako kapatid. Huwag mo akong tawaging kuya." suplado kong baling sa kaniya. Sandaling naglaho ang ngiti sa kaniyang labi. "Eh, di idol! Hayon! Idol na lang!" "Ayaw kong tinatawag ako ng idol ng kasama ko sa team." Hindi ko na siya nilingon. Nanatiling kunot ang aking noo, salubong ang kilay. "Eh, ano?" "Ano bang tawag ko sa'yo kanina?" "Pare?" "Oo, pare." "Binata pa naman ako't walang anak at wala din akong inaanak na anak mo? Bakit pare?" Alam kong diskarte lang niya iyon para humaba pa ang usapan. "Pare kasi ang tawagan naming lahat sa team. Iyon din ang gusto kong itawag mo sa akin." Malamig kong litanya bago ko binalikan ang locker ko para magsuot ng sapatos. Kung tutuusin wala naman siyang direktang kasalanan sa nangyari noon. Aksidente ang lahat. Iniligtas ko ang buhay niya dahil alam kong iyon naman talaga ang tama at dapat kong gawin ng mga pagakakataong iyon. Hindi ko kasi alam hanggang ngayon kung bakit nangyaring napakagaan ang loob ko sa kaniya nang aksidenteng tinamaan namin siya ng bola habang nag-eensayo kasama ng mga ka-team ko. Naisip ko, marahil dahil na din sa naghahanap ako ng pampuno sa kakulangan sa buhay ko nang pumanaw ang mahal kong kapatid. Maagang namatay ang kapatid kong sumunod sa akin. Kalaro ko siya ng basketball nang bata pa kami ngunit dahil sa dinapuan siya ng sakit ay bigla na lang nanghina ang kaniyang katawan hanggang sa pinanonod na lang niya ako sa paglalaro ng kinahiligan naming basketball. Pangako ni bunso sa akin noon, pagbalik ko galing school, malakas na siya. Magpapagaling daw siya at sabay na kaming maglalaro muli. Kaya lang pag-uwi ko, nagkakagulo na sila noon sa bahay. Kitang-kita ko pa noon kung paanong binawian ng buhay si bunso at ang pagkabitaw niya sa maliit na bola ng basketball na ginagamit namin kung naglalaro kami sa likod-bahay. Tumalbog-talbog muna iyon hanggang sa pinulot ko at nang ibinalik ko sa nanghihinang kamay niya ang bola ay hindi na niya maitaas pa ang mga ito para mahawakan. Nakatingin siya noon sa akin. May luha sa kaniyang mga mata. Pilit lumalaban dahil nakikita ko sa kaniyang mukha kung paano niya gustong abutin at hawakan ang bola. "Sabi mo maglalaro tayo pag-uwi ko?" wika ko sa kaniya habang inilalagay ko ang bola sa kaniyang kamay. Bumubuka ang labi niya ngunit wala akong maintindihan dahil walang boses ang lumalabas doon. Pilit ko pa ding pinahawak ang bola sa kaniya. Umaasang hindi pa siya babawian ng buhay. Na kaya pa niyang lumaban tulad ng mga nakaraang araw na inaatake siya ng kaniyang sakit. Nang sumisinghap siya ng hangin ay hinila ako ng Lolo ko palayo sa kapatid ko. Napalingon ako sa kaniya nang narinig ko ang pagkahulog ng bola sa kamay ni bunso at kasabay ng pagtigil ng pagtalbog-talbog ng bola sa sahig ay ang tuluyang pagkaputol na din ng kaniyang paghinga. Mahal na mahal ko si bunso. Siya lang ang tangi kong kalaro. Kaya siguro nang makita ko si Andoy sa school na kasinlaki lang niya si bunso nang binawian ito ng buhay ay naging malapit kaagad ang loob ko sa kaniya. May kaliitan, payat at mapusyaw. Mukhang lampa. Gano'n na gano'n si bunso noon. Ang pagkakaiba lang nila ay mas may angking kapogihan si Andoy. Dahil sa malungkot ako sa pagkawala ni bunso kaya naisipan kong kay Andoy ko ibaling ang atensiyon ko. Gusto kong maging buhay na alaala niya ni bunso. Makalaro ko siya ng basketball. Maturuan sa mga bagong natutunan kong techniques. Mga bagay na hindi na namin nagawa pa ng namatay kong kapatid. Magsisimula pa lang sana ang parang magkapatid naming turingan nang nangyari ang isang aksidenteng tuluyang bumago sa aking buhay. Nang nakita ko siyang mabubundol ay sinikap ko siyang iligtas kahit pa kapalit ng aking buhay. Hindi na ako nagdalawang isip pa noon. Kung hindi ko nagawang iligtas sa kamatayan si bunso, kay Andoy may magagawa ako. Hindi ako nagsayang ng sandali. Mabilis akong tumakbo at niyakap bago siya tuluyang mabundol ng rumaragasang sasakyan. Bumagsak ako sa sementadong daan na nauna ang aking ulo. Nang una, nakaramdama ko ng hilo ngunit pinilit kong labanan iyon para lang masiguradong ligtas si Andoy na noon ay yakap ko't nakapatong ang ulo niya sa aking dibdib. Ligtas nga siya. Hindi siya nasaktan. Hanggang sa naramdaman ko ang pag-agos ng dugo mula sa aking noo hanggang sa dumaan pa iyon sa aking labi. Dumilim ang aking paningin hanggang sa tuluyan na akong binalot ng kawalan. Bago pa ang aksidenteng iyon ang tuluyang pagbagsak ng negosyo ni Papa. Dahil sa pagkakautang at ang magastos na pagpapagamot sa akin sa iba't ibang espesyalita ay tuluyan kaming naghirap at nalubog sa utang. Naging palagian ang aking concussions. May ilang araw din akong hindi makakita. Ayon sa mga magulang ko, tumulong din sa gastusin ang mga magulang ni Andoy ngunit iyon lang ang kaya nilang ibigay. Pera sa pagpapagamot ko. Hindi ang dating buhay ko o ang tuluyan kong paggaling sa head injury na natamo ko. Hindi nila ako makabalik sa mundong dati ay ginagalawan ko. Napilitan kaming umuwi sa Genaral Santos dahil naroon ang pamilya ni Papa at ilang mamanahin niyang kabuhayan. Hindi na daw niya kami kayang buhayin pa sa Maynila at patuloy din siyang hinahabol ng kaniyang mga napagkakautangan. Ilang buwan akong nakakulong lang sa bahay. Hindi pinapayagang magkikilos o kahit maglakad-lakad lang sa bakuran. Naging sobrang protective ni Mama sa akin. Ngunit sa kabila ng kanilang pag-aalaga, palagi paring sumasakit ang aking ulo. Parang binibiyak ito sa sobrang hapdi. Hanggang dumating ang pasukan at nagdesisyon si Mama na ituloy ko ang aking pag-aaral dahil na din sa paulit-ulit kong kahilingan. Mas mamatay kasi akong nasa bahay lang. Hindi ako yung tipong puwedeng ikulong. Hindi ko natapos ang Third Year ko noon sa Manila dahil sa aksidente kaya kailangan kong bumalik muli. Edukasyon na lang daw kasi ang tanging paraan para mapabuti ko ang aking buhay. Iyon na lang ang tanging maipapamana nila Mama at Papa sa akin ngunit kahit sa paaralan, kung inaatake ako ng matinding sakit ng ulo ay hindi ako maka-concentrate kaya naging palagian pa din ang pag-uwi ko ng bahay at pagliban sa aking mga klase. Hanggang sa nagdesisyon muli sila Mama at Papa na dalhin ako sa isang kilalang espesyalista. Bumuti naman ang aking kalagayan kapalit ng pagbenta ni Papa sa lupang kaniyang minana. Hanggang sa pakiramdam ko, wala nang mali sa akin. Normal na muli ako. Walang kahit anong sakit na nararamdaman o kahit katiting na pagkirot lang. Pinagbawalan din muna ako ng Doctor na maglaro ng basketball at mag-ingat na muling mauntog. Mahirap daw kasing ipagkatiwala ang utak. Ito ay bahagi ng katawan na mahirap ihanapan ng siguradong lunas. Nagpatuloy ako sa aking pag-aaral ngunit sa tuwing nakakakita ako ng mga naglalaro ng basketball ay sobrang tinatablan ako ng pagka-inggit sa kanila. Iyon kasi sa akin ang buhay ko. Iyon ang gusto kong gawin. Pangarap kong maging propesyonal na manlalaro ngunit paano pa iyon mangyayari kung bantay-sarado ako ni Mama at Papa. Ayaw ko ng ganoong buhay. Yung hindi ko magawa ang gusto kong gawin. Yung laging natatakot sa isang bagay na baka naman puwede pa pero dahil hindi sumusubok ay tinatanggap na lang ang kabiguan. Hanggang sa huminto na si Mama sa paghahatid at pagbabantay sa akin sa school. Nahihiya na din kasi ako sa mga ka-eskuwela ko. High School na ako, binata pero parang kinder lang na inihahatid at binabantayan. Nagsabi akong huwag na lang papasok sa school kung gano'n at gano'n din lang ang kahigpit nila sa seguridad ko. Laking tuwa ko nang pinagbigyan naman nila ako. Nang una, patago akong sumubok sa paglalaro. Pa-dribble-dribble ng bola hanggang pa-shoot shoot lang na walang kalaro sa gym ng aming school. Hanggang sa sumabak ako ng double kasama ng mga mapagkakatiwalaang kaibigan ko. Wala ding nangyari sa akin. Hindi na sumasakit ang ulo ko. Pakiramdam ko nga, mas lumusog pa at lalong bumuti ang pakiramdam ko. Nakita ng isang coach ang galing ko sa paglalaro. Bumilib at nahusayan siya sa akin. Gusto niya akong kunin sa team. Kailangan daw niya ng kagaya ko sa PRISAA. Nang una, nakapuslit pa ako sa mga magulang ko sa paglalaro. Naging matunog ang pangalan ko sa campus namin. Naging sikat muli akong basketbolista. Muli kong tinatamasa yung popularidad na minsan ay naranasan ko sa school ko noon sa Manila. Bumalik ang sigla ko sa pagpasok ngunit kasabay ng pagtunog ng aking pangalan ay ang hindi na maitago pa ang lahat ng kinahiligan kong iyon kay Papa. "Saan ka galing?" dumagundong ang boses ni Papa pagpasok na pagpasok ko sa aming bahay. "May group project po kami. Tinapos lang ho namin kasi submission na bukas." nanginginig kong sagot. Hindi ako sanay magsinungaling pero kailangan dahil sa pagmamahal ko sa basketball. "Akin ngang bag mo?" tumayo si Papa palapit sa akin. "Bakit ho?" kinabahan na ako. "Basta, akin na ang bag mo!" hinablot niya iyon sa balikat ko. Wala akong nagawa nang buksan niya iyon at inilabas niya ang uniform na gagamitin ko dapat sa paglalaro namin sa Division Level. Kasunod iyon ng pagkalaglag din ng waiver kong ako na mismo ang pumirma. Ginaya ko lang ang lagda ni Papa. Lalong nanginig ito sa galit. "Hindi mo ba alam kung anong maging kapalit ng ginagawa mong ito, Kyle? Buhay mo at kinabukasan ng pamilyang ito!" singhal niya sa akin. Pinili kong tumahimik na muna. Ayaw ni Papa na sumasagot-sagot kapag nagsasalita pa siya. "Wala kang kinabukasan diyan sa paglalaro mo ng basketball bukod pa sa mapapahamak ka lang. Walang maidudulot na maganda sa'yo. Andaming naglalaro ng basketball sa buong Pilipinas kahit nga sa mga kalye lang nagkalat. Sa tingin mo ba isa ka sa iilang maging matagumpay sa larangang iyan bukod sa hindi nga puwede sa kalagayan mo? Paano kung isa ka lang sa walang marating at ang kapalit ay ang buhay mo? Pinapapasok ka namin sa school para mag-aral at hindi para ipahamak ang buhay mo sa walang kuwentang paglalaro ng basketball!" kasunod ng pagkasabi ni Papa doon ay ang pagkuha niya sa uniform ko at dinala iyon sa labas. "Pa, saan mo dadalhin yang uniform ko!" kinutuban na ako ng hindi maganda. "My family, my house, my rule!" makapangyarihan niyang sagot. Pagkatapos niyang buhusan ng gaas ang uniform ko ay sinindihan na iyon ni Papa. Kasabay ng paglagablab ng apoy na lumamon sa uniform ko ang pag-init ng aking mga mata. Ngunit hindi ako iiyak, hindi ako luluha. Karuwagan para sa akin ang pag-iyak ng isang lalaki. Kabaklaan ang pagluha. Habang pinagmamasdan ko ang paglamon ng apoy sa aking uniform ay ang parang pagtupok ni Papa sa natatangi kong pangarap. Sa pagsira niya sa natatangi kong gustong gawin. Ang pagsupil niya sa totoong buhay para sa akin. "Habang nasa poder pa kita, habang ako pa ang nagpapalamon sa'yo, wala kang ibang dapat gawin kundi ang sumunod sa kung ano lang ang gusto ko!" Naikintal sa isip ko ang sinabi niyang iyon. Nakasilip ako ng pag-asa. Hindi ako yumuko. Nakatitig lang ako sa kaniyang mga mata. Gusto kong makita niya sa akin na ipaglalaban ko ang gusto ko. HIndi ako patitinag. Ipamumukha ko sa kaniyang may mararating ako sa mundong gusto kong tahakin. Darating ang araw na ipagmamalaki niya ako. Na hindi siya dapat makulong lang sa takot! "Kung ipagpapatuloy mo ang paglalaro mo," pagpapatuloy niya, "tumigil ka na rin lang sa pag-aaral mo. Mas gugustuhin ko pang ikulong ka sa kuwarto mo kaysa pababayaan kong mapahamak ang buhay mo!" singhal ni Papa sa akin. Nanginginig ako. Hindi sa takot sa kaniya kundi sa namumuong galit sa dibdib ko. Gusto kong manapak. Gusto kong ilabas yung galit sa dibdib ko. Ayaw ko nang manatili lang sa bahay. Pinagdaanan ko na iyon. Yung buhay na hindi malaya. "Tumigil ka sa pag-aaral o tumigil ka sa paglalaro?" Hindi ako sumagot. Kabastusan man pero tinalikuran ko si Papa. Pagod na akong susunod-sunod lang sa kung ano ang gusto niya. Nakasalubong ko si Mama nang papasok na ako sa kuwarto ko ngunit hindi ko siya pinansin. Alam ko namang magkakampi lang sina ni Papa. Wala akong malapitan, walang nagtatanong sa kung ano nga ba ang gusto ko. Kung ano lang ang gusto nila, iyon ang dapat kong sundin. May mga sinasabi siya ngunit hindi ko inintindi. Malakas kong isinara ang pinto ng aking kuwarto kasunod ng pagsuntok-suntok ko sa aking mga unan hanggang sa mapagod. Kung hindi lang sana dahil sa aksidenteng iyon, siguradong hindi ako dumadaan sa ganito ngayon. Malaya ko sanang magawa ang kinahiligan kong sport. Doon nagsimula ang matinding galit ko kay Andoy. Ang batang hindi marunong mag-ingat. Sinunod ko muna ang kagustuhan ni Papa hindi dahil sa gusto ko kundi dahil wala na din muna akong magagawa pa. Pinuntahan nila ang school ko at sinabi nila ang sitwasyon ko. Tinanggal nila ako sa team. Ang masaklap, wala na ding gustong makipaglaro pa sa akin. Natatakot sila sa banta ni Papa. Mag-isa akong naglalaro. Para akong tanga na nagdi-dribble at nagsu-shoot ng bola. Ngunit habang ginagawa ko iyon ay nangangarap akong maraming sumisigaw sa pangalan ko. Magiging PBA Player ako. Magiging MVP ng ilang beses. Yung malagpasan kahit pa si Alvin Patrimonio. Balang araw, magiging matagumpay ako. Ang sabi ni Papa, habang nasa poder niya ako, siya ang masusunod. Kung aalis ako sa poder niya, masosolo ko na ang buhay ko. Makakapagdesisyon na ako ng sarili ko. Gagawin ko ang lahat ng gusto ko. Patatakbuhin ko ang buhay ko sa paraang nais ko. Ayaw kong mabuhay sa takot. Gusto kong kung mamatay man ako, nagawa ko ang mga bagay na nagpapasaya sa akin. Anong silbi ng mahabang buhay kung igugol ko lang ito sa mga bagay na gusto ng iba at hindi ako? Buhay na mahaba na puno ng takot. Nagbalak akong kapag nagtapos ako ng High School ay tatakas ako sa poder ni Papa. Luluwas ako papuntang Manila. Maglalaro ako sa mga kilalang Unibersidad na maaring may makapansin sa galing ko sa paglalaro. Ang tanging problema ko lang noon ay perang magagamit sa pagluwas. Buo ang tapang at determinasyon ko. Lalaki ako. Astig! Hindi kailanman puwedeng matakot. Siguradong hindi ako bibigyan ni Mama ng pera. Malayong pagbibigyan ako ni Papa sa hiling kong sa Maynila ako magkokolehiyo. Alam kong gusto niyang doon lang ako sa GenSan magpapatuloy ng pag-aaral. Doon ay kaya niya akong hawakan. Puwede niyang patakbuhin ang buhay ko sa paraang gusto niya dahil nga nasa poder pa din niya ako at siya pa din ang magpapalamon sa akin. Hindi mangyayari iyon. Hindi ako papayag. Mayabang na kung mayabang pero nakikita ko ang pangkahalatan ko sa salamin. Marunong akong tumingin ng kaaya-aya at hindi kaya malakas ang loob kong sabihing maganda akong lalaki. Kaya ko din nasabi iyon dahil lapitin din ako ng mga babae at bakla. May angkin akong astig na kaguwapuhan at tangkad, ganda ng katawang dala ng paglalaro at hindi banat sa gym, alam kong kaya ko muna iyong gamitin bilang baitang sa pagkamit ng tagumpay. Mahirap mamera sa mga babae ngunit madali sa mga nakakasalumuha kong mga bading na noon pa man ay alam kong gusto akong makuha. Wala akong karanasan sa ganoon ngunit mas matindi ang kagustuhan kong lumayo. Mauubusan ako ng oras kung sa pagiging crew lang ako aasa. Matagal ko ding pinag-isipan iyon. Sobrang hirap sa akin ang magpagamit lalo pa't kinikilabutan ako sa pandidiri. Marami akong naging fling na mga kaklaseng babae. Masaya kasi yung may girlfriend kang nag-aalaga, gumagawa ng assignment mo o magpakopya sa exam dahil nga tamad akong mag-aral. Papalit-palit din ako ng nobya. Dahil gwapo, madaling makahanap ng pamalit kung ayaw pahalik, payakap o mahirap ikama. Fourth year high school ako nang unang makadonselya ng kaedad kong babae. Kinabahan man ngunit nang nandoon na't ramdam ko ang sarap at init ng lagusan sa paglabas-masok ng may kalakihan kong batuta ay alam kong dapat ini-enjoy ang ganoong bahagi ng buhay. Wala sa plano ang makabuntis. Turo ng katropa kong sanay sa ganoon, hugutin agad kung ramdam ang pagputok ng kaligayahan. Mahirap gawin iyon dahil kulang sa sarap ngunit kailangang gawin kaysa ang bumuhat ng responsibilidad na hindi pa kaya. Lalo nang may panghahawakan si Papa sa akin kung makaaksidente akong makabuntis. Panira lang iyon sa plano. Dumating ang unang gabing nasabak ako sa isang desisyong hindi ko man lang pinangarap o ginusto pero dahil sa tawag ng pangangailangan ay kailangan kong pagdaanan. Tatlo. Kailangan ko nang tatlong bakla para makaalis ako sa poder ni Papa. O kapag sinuwerte kahit isa lang na malaki magbigay. Pamasahe papuntang Manila, pocket money at pang-enrol. Didiskarte na lang ako ng dagdag kapag naroon na ako sa Manila. Mahirap makipagnegotiate sa text ngunit dahil virgin sa bakla at guwapo, hindi ako palalamang sa isang naging teacher kong noon pa laway na laway sa akin, sa isang government employee na madalas akong nadadaanan sa harap ng aming bahay na walang pang-itaas na damit at humihinto pa siya para abutan ako kunyari ng miryenda at ang huli ay ang nakasalubong ko sa Mall na matikas na't kilos lalaking-lalaki na halata ding may sinasabi sa buhay. Marami pang nakaabang sa listahan ngunit tatlo lang ang kailangan ko para makubra ang perang kailangan ko. Kung hindi nila kaya ang presyo ko, may makokontak pa akong iba. Sa edad kong labim-pito noon, alam ko na kung sino ang baklang mapera at baklang nagpapa-impress lang para makamura. Bukod sa bigay muna bago hubad, may kondisyon pa akong bawal halikan ako sa mukha o lawayan ang katawan. Doon lang sa batuta ko sila puwedeng tumutok. Take it or leave it! Matapang ako sa hamon na iyon dahil sa alam kong marami pang puwede kung ayaw nila sa patakaran ko. Kinakabahan ako nang una. Nahihiya akong pumasok sa hotel. Kailangan ko pang magsumbrero at magsuot ng jacket at itaas ang kuwelyo nito para matakpan ang kalahati ng aking mukha. Ni hindi ko magawang tignan sa mata ang magandang receptionist na pagsasabihan ko ng room number. Ngunit kailangan kong kapalan ang mukha ko para sa isang pangarap na malayong matutupad ko kung dito lang ako sa GenSan at hahayaang si Papa ang magpapatakbo ng aking buhay. Pagpasok ko ay kaagad akong inakbayan ng teacher kong bakla. Kinilabutan ako sa naramdaman kong pandidiri ngunit nandoon na ako. Kailangan kong tapangan ang aking sikmura. Nang hinahaplos niya ang aking hita pataas sa aking kaselanan ay napapikit na lang ako. "Bayad muna, sir." mahina ngunit makapangyarihan kong wika. "Hindi ba puwedeng saka na lang?" "Hindi puwede, sir. Usapan namang bayad muna hindi ba?" tumayo na ako. Akmang aalis na lang kung hindi siya susunod sa usapan. "Sige. Eto na nga!" napakamot pa ito. Binunot niya ang pitaka niya at pagkaabot niya ay binilang ko agad. Hinawakan ko iyon. Pinahiga niya ako sa malambot na kama. Pinabayaan ko lang siya. Inilagay ko ang nanginginig kong kamay sa aking noo habang hawak ang perang kabayaran ng ginagawa kong kababuyan sa aking katawan. Ayaw kong isiping bakla ang gumagawa no'n sa akin. Ramdam ko ang panginginig ng kamay niya habang tinatanggal niya ang sinturon ko. Bumunot ako ng malalim na hininga ng dahan-dahan niyang tinanggal ang butones ng aking pantalon at binaba ang aking zipper. Dumaan ang kamay niya sa malambot-lambot ko pang batuta. Hindi ko alam kung paano niya iyon mapapagalit. Sa babae ako sanay. Iyon ang sa tingin ko at pinaniniwalaan kong aangkin lang doon. Nang ibinaba niya ang aking pantalon kasunod ng aking puting brief ay alam kong mangyayari na ang kinatatakutan ko. Hindi ako nagbukas ng aking mga mata. Kailangan kong lunurin ng imahinasyon ko ng alaala ng mga babaeng naikama ko na. Makakatulong siguro iyon sa ginagawa ko ngayon. Hindi ako pumayag na hubarin pa niya ang damit ko. Batuta ko lang ang puwede niyang galawin at pagsawaan. Iyon lang ang nasa kasunduan. Wala siyang puwedeng gawin kundi ang isubo iyon. Walang halik, walang romansa. Hawak ko na ang bayad. Kung lalamangan niya ako, puwede na akong umalis. Hanggang sa naramdaman ko na lamang ang kakaibang sensasyon ng bibig niya sa aking alaga. Ibang hagod, ibang sarap. Ngunit pinapakiramdaman ko lang iyon. Ayaw kong tignan kung paano niya ginagawa iyon sa akin. May kiliti na kasamang kakaibang init. Ang lambot ng bibig at dila niya ang nagpadala sa akin sa kakaibang mundo ng sarap. Naisip kong puwede din pala. Na hindi lang lagusan ng babae ang makapagbibigay sa akin ng sensasyong iyon. Hanggang sa napakagat na lang ako sa aking labi. Bumilis ang paglabas-masok at hindi ko na namamalayang napapamura ako sa kakaibang dating. Umunat ang aking mga paa. Sandaling tumigil ang t***k ng aking puso at sumabit ang aking paghinga. Kasunod na ng pagsambulat ng dagta. Hindi ako makapaniwala. Hindi ko inaasahang may sarap din pala sa bibig ng bakla. Ngunit tapos na. Nakaraos na. Kumuha ako ng tissue at pinunasan ko ang kumalat na dagta sa aking makinis ngunit tinutubuan ng pinong buhok na aking puson. Naglagay din ako ng alcohol kahit pa dama ko ang kakaibang init nito sa kaselanan ko. Mahirap na't baka may maiwan doong mikrobyo. Nang sigurado akong malinis na ay saka ko itinaas ang brief ko. Nakita kong may ginagawa siya sa sarili niya habang nakatitig sa alaga ko. Ngunit tapos na ako. Tapos na ang usapan. Kahit anong pigil ni sir at pakiusap na sandali lang at siya din daw muna ang dapat makaabot sa rurok ng sarap bago ko itago ang aking alaga ay hindi ko na siya pinagbigyan. Iyon na yun. Nakuha na niya ako. Nagawa ko na ang aming usapan.  Yung pangalawa na government employee, iba naman ang gusto. Nang una, akala ko hindi puwede. Ngunit dahil mas nilakihan niya ang bayad kailangan kong gawin ang pinagagawa niya sa akin. Kailangan ko siyang pasukin ngunit dapat may proteksiyon. Pikit-mata ko na namang ginawa iyon. Pakiramdam ko tuloy ako ang tumatrabaho. Ako ang nagpapagod. Ako ang kumakana. Pero totoong ako nga talaga ang nag-eeffort. Gusto ko sana yung tulad ng kay sir na humiga lang at pumikit hawak ang bayad sa akin. Ngunit may kasikipan din naman pala siya. Habang tumatagal ay ramdam kong walang halos pinagkaiba ang ginagawa ko sa mga babaeng nakasiping ko. Ginawa kong parang babae si Government Employee. Doon ay sagad ang sarap. Hindi ko kailangang bunutin nang nagpupumiglas na ang dagta dahil sa takot na makabuntis. Nanatili sa loob hanggang narating ko ang tagumpay. Ngunit tulad ng nauna, pagkatapos kong magpaputok ay hudyat na din na tapos na ang kontrata. Kailangan ko nang umalis kaagad. Madiskarte lang siya dahil habang ginagawa ko iyon sa kaniya ay nilalaro na niya ang sarili niya. Mautak. Marunong! Sumabay sa akin kaya hindi siya talunan. Yung pangatlong businessman na nakasalubong ko lang sa Mall, iba ang trip. Gusto niya, lalaruin ko ang sarili ko sa harap niya. Habang pinapanood niya ako ay sinasabayan din niya ako sa pagsasariling sikap. Bukas ang ilaw. Kita ang maputi at makinis kong katawan. Ang maganda at lalaking-lalaki na hubog ng aking kahubdan na para bang nakahain lang sa kaniya ngunit hindi niya kinakain. Sa totoo lang nakadagdag ng pagkaasiwa sa akin ang halos pagluwa ng mata niyang nakatunghay sa akin. Ngunit pikit-mata kong ginawa ang gusto niya. Pareho naman kaming lalaki at ginagawa din naman nya sa sarili niya ang ginawa ko kaya ayos lang sa akin. Kailangan kong bilisan ang pagpapasaya sa aking sarili dahil sa totoo lang ay nakakaramdam pa din talaga ako ng hiya na gawin iyon habang pinapanood ng ibang tao. Nauna pa yata siya sa akin. Kaya nang matapos ako, okey na din siya. Iba-iba nga talaga ang trip ng mga bakla. Ngunit sa akin, trip din lang ang nangyari. Trip na nagbigay sa akin ng perang magagamit sa pag-alis sa poder ni Papa. Nang matapos ang lahat ng iyon at nagkaroon na ako ng sapat na pera para hanapin ang buhay na gusto ko, saka naman ako dumaan sa maraming agam-agam. Paano sila ni Mama? Paano nila ako mapapapatawad? Anong buhay ang susuungin ko sa Manila? Paano kung tama si Papa na wala akong marating sa ambisyon ko? Anong mukhang ihaharap ko sa kaniya kung babalik ako dito na walang-wala? Kaya lang paano ko malalaman ang tugon ng lahat ng agam-agam kong iyon kung hindi ko susubukan? Nagpasya akong takasan sila at simulang pagtrabahuan ang pagkamit sa aking pangarap. Nang maramdaman ko ang hirap at lungkot ng nag-iisa, ang pagkabigong pumasok sa mga naunang University na gusto kong pasukan para maging Varsity, ang paubos ko nang baong pera ay lalong sumidhi ang galit ko sa tangang bata na iniligtas ko ang buhay noon. Naisip ko noon na dumadaan ako sa ganoong kakumplikadong buhay sa murang edad dahil lang sa hindi siya nag-iingat tumawid. Mababaw na kung mababaw ako at hindi din naman niya ako inobligang tulungan at sagipin siya noon pero kung nag-ingat lang siya, iba sana ang naging takbo ng buhay ko. Bakit gano'n? Ako ang tumulong pero ako parin yung dumaan ng matinding hirap. Nag-aral ako, nagtatrabaho sa gabi at kailangan ko ding patunayan muna ang galing ko sa paglalaro ng basketball dahil nga hindi naman ako nagtapos ng High School na nakilala sa ganoong sports. Pinatigil ako ni Papa maglaro kaya kailangan kong magsimula sa wala at patunayan muna sa University ang galing ko bago ako tuluyang maging bahagi ng kanilang varsity at makamit ang scholarship. Sa panahong pagod ako sa pagiging crew para may pambayad sa tinitirhan kong siksikang kuwarto, sa tuwing kinukulang ako sa pambayad sa tuition fee at kailangan kong ibilad ang katawan ko sa mga baklang pabarya-barya lang ang bayad dahil madami naman din sa Manila ang katulad kong guwapong puwede nilang pamilian, doon lalong sumisidhi ang inis ko kay Andoy. "Tara p're!" Nagulat ako sa tapik ni Andrei sa likod ko. Naputol sandali ang pagbabalik tanaw ko sa masalimuot kong nakaraan. Hindi ko namalayan ang pagtabi niya sa akin sa mahabang bench na inupuan ko. Tumayo ako. Parang walang narinig. Tumayo din siya kasunod ng pag-di-dribble niya sa bolang hawak. Tumalikod ako. Ayaw kong muli siyang tignan pa. "Hindi mo na ako naturuan no'n pero dahil idol kita, nagawa ko pa ding matuto sa sarili kong diskarte." pangungulit niya. Hindi ako sumagot. "Pare, catch!" ibinato niya ang hawak niyang bola sa akin. Mabilis ko iyong nasalo. "Hanep p're! Bilis ah! 'Yan yung hinangaan ko sa'yo. Yung liksi mo!" "O! Hayan! Catch!" buong lakas kong ipinukol ang bola sa kaniya pabalik. Dahil hindi niya iyon napaghandaan ay tumama ang bola sa kaniyang dibdib. "Wala ka pala eh! Dapat sa'yo sa mga liga ng barangay lang!" nang-aasar kong ngiti. Nagsimula na akong maglakad palayo. "P're, may galit ka ba sa akin? May nagawa ba ako?" tanong niya. Tumigil ako sa paghakbang. Hinarap ko siya. Hindi ko alam kung kailangan na naming mag-usap sa naipong inis ko sa pagkakataon. Hindi man direktang sa kaniya ako magagalit ngunit dahil bahagi siya ng aksidenteng iyon na bumago sa buhay ko kaya hindi ko talaga kayang ibukod siya sa inis ko. Ang hindi ko alam, ang muli niyang pagdating sa buhay ko ang lalong magdadala sa akin, sa amin ng hindi ko matatanggap na pagbabago!